Моңғол шапқыншылығы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

 

[[Шыңғыс хан]][[ Қазақстан]] мен [[Орта Азия]]ға жорықты [[Жетісу]] арқылы жүргізбекші болды. Өз басының жауы болған найманның ханы [[Күшлік хан]]ды талқандап, бай қалалары бар [[Жетісу]]ды өзіне қарату үшін оған [[Жебе ноян]] бастапан әскер жіберді.[[ Жетісу]]ды [[Шыңғыс хан]] көп қарсылықсыз басып алды. Оны бағындырғаннан кейін [[Шыңғыс хан]]ның [[Мәуереннахр]]ға, сол кезде [[Орта Азия]]ны билеп отырған [[Хорезм]] мемлекетіне қарсы жол ашылды. 150 мың адамдық қол [[Орта Азия]]ны бағындыруға аттанды. [[Монғолдар]] [[Отырар]]ға таяп келгенде монғолдардың басшысы [[Шағатай]] мен [[Үгедей]] бастапан бірнеше түменді қаланы қоршау үшін қалдырып, әскерлердің [[Жошы]] бастапан басқа тағы бір шоғыры [[Сырдария|Сыр]] бойымен төмен бағыттады. Үшінші шоғырға [[Сырдария]]ның жоғарғы ағысы бойындағы қалаларды бағындыру міндетін жүктеді. [[Шыңғыс хан]] ұлы [[Төле]]мен бірге әскерімен [[Бұхар]]ға беттеді. [[Хорезм]] шахы Мұхаммед монғолдарға қарсы тұруға дайын емес еді. Ол әскери күштерді әр қалаға бөліп ұстап отырды. Мұның өзі [[Шыңғыс хан]]ға қалаларда тұрған шағын шоғырды оңай құртып жіберуге мүмкіндік берді.

 

[[1219]] ж. күзінде [[Шыңғыс хан]] зор армияны [[Жетісу]] арқылы [[Мәуереннахр]]ға аттандырды. Оңтүстік Қазақстан халқы қатты қарсылық көрсетті. Мысалы Отырар 6 ай бойы ([[1219]] ж. [[қыркүйек]] — [[1220]] ж. [[ақпан]]ы) қарсыласты. Алайда әскер басыларының бірі Қараджа түн ішінде қақпаны ашып жіберіп, монғолдарға өтіп кетті. Әскер осы қақпа арқылы қалаға кіріп, оны талқандады. Сөйтіп [[Отырар]] қамалын жермен-жексен еткен [[Шағатай]] мен [[Үгеде]]й бастапан әскер [[Шыңғыс хан]]ға қосылды. Бұл кезде Шыңғыс хан Бұхара мен Самарқанд арасындағы жолда болатын [[Сығанақ]] қаласы да, ашнас та ерлікпен қорғанды. 1220 ж. 4 [[сәуір]]де монғолдар [[Жент]]ті алды. Сыр бойындағы қалаларды жеңгеннен кейін Шыңғыс әскерлері [[Орта Азия]]ның ішіне кірді. Халық ерлікпен қорғанды. [[Бұхар]], [[Самарқанд]], [[Үргенш]] үлкен қарсылықпен алынды. [[1219]]—[[1221]] жж. [[Шыңғыс хан]] әскері Орта Азияны ойрандады. 1221 ж. көктемінен бастап соғыс хорасан, [[Ауғанстан]] және Солтүстік [[Үндістан]] мемлекеттерінің жеріне ауысты.