Милль Джон Стюарт: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Zhuka iitu (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
шӨңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Infobox philosopher
|region = Western Philosophy
экономисі, философ, тарихшы және ойшыл, саяси және экономикалық либерализмнің теоретигі. Англияда Конт позитивизмінің әдіснамалық идеясын насихаттады, оны сынады, қайтадан ой елегінен өткізді. Милль Джон Стюартдің эмпирикалық психологизмі - әлеуметтанудың да, логиканың да басты мәселелерінің бірі, ол психологияның ойлау техникасын зерттейтін тармағы ретінде ғана танылады. Өзінің "Огюст Конт және позитивизм" атты мақаласында ол француз философиясының зерттеу әдісін ойлап тауып, нәтижелерге ие болса да, осы әдістің шынайылығын дәлелдеу шартына назар аудармағанын атап көрсетеді. Өйткені, тәжірибеден біз дәйекті жүйелілікті және бір қатарға қоюды ғана табамыз. Алайда тәжірибе себеп-салдарлық байланыс пен жағдайлардың бір-бірімен сәйкес келуі арасындағы айырмашылықты айтпайды. Бұл, әсіресе, қоғамды зерттеу барысында заңдылықтарды, әсіресе прогресс заңдарын анықтауды қиындататын көптеген факторлар қолданылған кезде айқын байқалады. Нақ осында заңдарды орнықтыру әдістерінің және тиісінше фактілерді тұжырымдау рөлінің мәселелері неғұрлым өткір қойылады. [[Конт |М. Конттың]] осы жөніндегі көзқарастарын жинақтайды. Әңгіме адам психикасының құрылымынан алынған немесе дәуір терминімен айтқанда адам табиғатының заңдарынан алынған әлеуметтік заңдар дедукциясының мүмкіндіктері туралы болып отыр.▼
|era = [[19th-century philosophy]],
[[Classical economics]]
|color = #B0C4DE
|image = John Stuart Mill by John Watkins, 1865.jpg
|caption = John Stuart Mill in 1865 <br> {{resize|80%|Photo by [[John Watkins (photographer)|John Watkins]]}}
<!-- Information -->
|name = John Stuart Mill
|birth_date = {{Birth date|1806|5|20|df=y}}
|birth_place = [[Pentonville]], London, England
|death_date = {{Death date and age|1873|5|8|1806|5|20|df=y}}
|death_place = [[Avignon]], France
|school_tradition = [[Empiricism]], [[utilitarianism]], liberalism
|main_interests = [[Political philosophy]], ethics, economics, [[Inductive reasoning|inductive logic]]
|influences = [[Plato]], [[Aristotle]], [[Epicurus]], [[Thomas Aquinas|Aquinas]], [[Thomas Hobbes|Hobbes]], [[John Locke|Locke]], [[Jeremy Bentham|Bentham]], [[Francis Place]], [[James Mill]], [[Harriet Taylor Mill]], [[Adam Smith|Smith]], [[David Ricardo|Ricardo]], [[Alexis de Tocqueville|Tocqueville]], [[Wilhelm von Humboldt|von Humboldt]], [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]], [[Samuel Taylor Coleridge|Coleridge]], [[Alexander Bain|Bain]], [[Comte]] [[Claude Henri de Rouvroy, comte de Saint-Simon|Saint-Simon]] ([[Utopian socialism|Utopian Socialists)]]<ref>{{cite journal|author=[[Friedrich Hayek]]|title=The Counter-Revolution of Science|year=1941|journal=Economica|volume=8|issue=31|pages=281–320|doi=10.2307/2549335|url=http://jstor.org/stable/2549335|publisher=Economica, Vol. 8, No. 31}}</ref>
|influenced = [[William James]], [[John Rawls]], [[Robert Nozick]], [[Bertrand Russell]], [[Karl Popper]], [[Ronald Dworkin]], [[H.L.A. Hart]], [[Peter Singer]], [[Wilhelm Dilthey]], [[Paul Feyerabend]], [[Zechariah Chafee]], [[John Maynard Keynes]], [[Will Kymlicka]], [[Carlos Vaz Ferreira]], [[Paul Krugman]], [[Norman Finkelstein]], [[Christopher Hitchens]]
|notable_ideas = Public/private sphere, hierarchy of pleasures in Utilitarianism, liberalism, early liberal feminism, [[harm principle]], [[Mill's Methods]]
}}
▲''' Милль Джон Стюарт''' ([[1806]] - [[1873]] жылдары) - ағылшын экономисі, философ, тарихшы және ойшыл, саяси және экономикалық либерализмнің теоретигі. Англияда Конт позитивизмінің әдіснамалық идеясын насихаттады, оны сынады, қайтадан ой елегінен өткізді. Милль Джон Стюартдің эмпирикалық психологизмі - әлеуметтанудың да, логиканың да басты мәселелерінің бірі, ол психологияның ойлау техникасын зерттейтін тармағы ретінде ғана танылады. Өзінің "Огюст Конт және позитивизм" атты мақаласында ол француз философиясының зерттеу әдісін ойлап тауып, нәтижелерге ие болса да, осы әдістің шынайылығын дәлелдеу шартына назар аудармағанын атап көрсетеді. Өйткені, тәжірибеден біз дәйекті жүйелілікті және бір қатарға қоюды ғана табамыз. Алайда тәжірибе себеп-салдарлық байланыс пен жағдайлардың бір-бірімен сәйкес келуі арасындағы айырмашылықты айтпайды. Бұл, әсіресе, қоғамды зерттеу барысында заңдылықтарды, әсіресе прогресс заңдарын анықтауды қиындататын көптеген факторлар қолданылған кезде айқын байқалады. Нақ осында заңдарды орнықтыру әдістерінің және тиісінше фактілерді тұжырымдау рөлінің мәселелері неғұрлым өткір қойылады. [[Конт |М. Конттың]] осы жөніндегі көзқарастарын жинақтайды. Әңгіме адам психикасының құрылымынан алынған немесе дәуір терминімен айтқанда адам табиғатының заңдарынан алынған әлеуметтік заңдар дедукциясының мүмкіндіктері туралы болып отыр.
Милльдің әлеуметтану үшін аса маңызды болған еңбегі "Силлогистік және индукциялық логиканың жүйесі" деп аталады. Бұл еңбекте әлеуметтану үшін маңызды төрт әдіс берілген:
Line 11 ⟶ 30:
<references/>
{{wikify}}
[[Category:1806 жылы туғандар]]
[[Category:1873 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:19 ғ. пәлсапашылары]]
[[Category:Ағылшын агностиктері]]
[[Category:Ағылшын экономистері]]
[[Санат:Ағылшын пәлсапашылары]]
[[Category:Ағылшын саясаттанушылары]]
{{Link GA|de}}
{{Link GA|is}}
[[ar:جون ستيوارت ميل]]
[[an:John Stuart Mill]]
[[az:Con Stüart Mill]]
[[bs:John Stuart Mill]]
[[br:John Stuart Mill]]
[[bg:Джон Стюарт Мил]]
[[ca:John Stuart Mill]]
[[cs:John Stuart Mill]]
[[cy:John Stuart Mill]]
[[da:John Stuart Mill]]
[[de:John Stuart Mill]]
[[et:John Stuart Mill]]
[[el:Τζον Στιούαρτ Μιλ]]
[[es:John Stuart Mill]]
[[eo:John Stuart Mill]]
[[eu:John Stuart Mill]]
[[fa:جان استوارتمیل]]
[[fr:John Stuart Mill]]
[[gl:John Stuart Mill]]
[[ko:존 스튜어트 밀]]
[[hr:John Stuart Mill]]
[[io:John Stuart Mill]]
[[id:John Stuart Mill]]
[[is:John Stuart Mill]]
[[it:John Stuart Mill]]
[[he:ג'ון סטיוארט מיל]]
[[la:Ioannes Stuart Mill]]
[[lt:John Stuart Mill]]
[[hu:John Stuart Mill]]
[[ms:John Stuart Mill]]
[[nl:John Stuart Mill]]
[[ja:ジョン・スチュアート・ミル]]
[[no:John Stuart Mill]]
[[oc:John Stuart Mill]]
[[pms:John Stuart Mill]]
[[pl:John Stuart Mill]]
[[pt:John Stuart Mill]]
[[ro:John Stuart Mill]]
[[ru:Милль, Джон Стюарт]]
[[sah:Дьон Стюарт Милл]]
[[simple:John Stuart Mill]]
[[sk:John Stuart Mill]]
[[sl:John Stuart Mill]]
[[sr:Džon Stjuart Mil]]
[[sh:John Stuart Mill]]
[[fi:John Stuart Mill]]
[[sv:John Stuart Mill]]
[[tr:John Stuart Mill]]
[[uk:Джон Стюарт Мілль]]
[[vi:John Stuart Mill]]
[[war:John Stuart Mill]]
[[yo:John Stuart Mill]]
[[zh:约翰·斯图尔特·密尔]]
| |||