Шағатай хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Шағатай хан''' ({{lang-mn|Цагадай}})  — [[Шыңғыс хан]]ның екінші ұлы. Анасы  — Бөрте. Әкесі қайтыс болғаннан кейін ол қазіргі [[Орталық Азия]]ның бес мемлекетінің жерінің басым бөлігін және солтүстік [[Иран]]ды еншілеп алды. Ол [[1241]] жылы қайтыс болғанға дейін соларды басқарды. Шыңғыс хан [[Жасақ]] заңын енгізуді де оған тапсырған болатын. Шағатайдың қол астындағы жерлер кейінірек [[Шағатай ұлысы]] деп аталып кетті.

Мемлекеттің іс жүзінде негізін қалаған  — Шағатайдың немересі [[Алгу]]. Ол қазіргі солтүстік-шығыс [[Ауғанстан]] жерін иемденіп алды. Ол ел Иль-хандар иемденіп отырған елге қарағанда ислам дінінің әсеріне әлдеқайда аз түскен болса да, ол елде де мұсылмандар бар болатын және тағы біраз адам мұсылман дініне кірді. Бірақ көшпенді өмір салттарын көпкедейін өзгерткен жоқ. Кейбір тарихшылар сол аймақтағы қалалар мен ауыл шаруашылығының себебін осыдан көреді.

Ислам дінін қабылдаған ең алғашқы билеуші Мүбәрак шах болды. Бұл оқиға [[1256]] жылы орын алды. Бірақ содан 30 жыл өтпей жатып басқа билеушілер исламнан бас тарта бастады. Тармаршырын ислам дінін қабылдап, бүкіл әулетті исламға қайтаруға әрекет етті. Бұған хандықтың шығыс жағындағы көшпенділер наразы болып, [[1334]] жылы оны өлтірді. Оның қазасынан кейін Шағатай ұлысы бытырап кетті. [[Ақсақ Темір]] кейінірек осы әулеттің бір қызына үйленді. 16-шы ғасырдың басына қарай Шағатай әулеті [[Мәуереннахр]] жерінде (қазіргі [[Өзбекстан]]ның, жерінде[[Тәжікстан]], [[Қырғызстан]] және [[Оңтүстік Қазақстан облысы]]) билікті қолға түсіріп, 18-ші[[15 ғасырдағ.]] [[Әбілхайыр Ордасы|көшпенді өзбектер]]дің [[Шайбан әулеті]] келгенге дейін билік құрды.

== Түсіндірмелер ==