Дмитрий Иванович Менделеев: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.7.2) (Боттың түзеткені: scn:Dmitrij Ivanovič Mendeleev |
→Өмірі мен қызметі: безендіру |
||
14-жол:
'''Дмитрий Иванович Менделеев''' – орыс химигі. Петербург Ғылым Академиясының корреспондент мүшесі (1876). 1834 ж. 27-қаңтарда [[Ресей|Ресейдің]] [[Тобольск қаласы|Тобольск қаласында]] дүниеге келген. [[Санкт-Петербург Бас педагогикалық институты|Санкт-Петербург Бас педагогикалық институтын]] бітірген (1855). Ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі бағыты [[жалпы химия]], [[химиялық технология]], [[физика]], [[экономика]], [[ауыл шаруашылығы]], [[метрология]], т.б. салаларға арналған. Ол [[изомерия]] құбылысын зерттеп (1854 — 56), сұйықтықтың тығыздығын анықтайтын құрал – [[ареометр]] құрастырды (1859). “Органикалық химия” деген алғаш орыс тілінде оқулық шығарды (1861). Сұйықтардың қайнауының [[абсолют температура|абсолют температурасын]] (1860), [[гидраттық теория|гидраттық теорияны]] (1865 – 87), жаратылыстың негізгі заңдарының бірі – [[периодтық заң|периодтық заңды]] ашты (1869). Сонымен қатар [[молекула|молекуланың]] массасын табудың [[Клапейрон – Менделеев теңдеулері|Клапейрон – Менделеев теңдеулерін]] шығарды. [[Мұнай|Мұнайдың]] ауыр металдар карбидтерінен түзілу гипотезасын (1877), [[көмір|көмірді]] жер астында газға айналдыру идеясын (1880) ұсынды. Менделеев 1907 ж. 20-қаңтарда Санкт-Петербургте қайтыс болды. Менделеевтің құрметіне жасанды жолмен алынған радиоактивті химиялық элемент [[менделевий]] аталды.
Менделеевтің әкесі осы қаладағы гимназияның директоры болатын. Гимназияны аяқтағаннан кейін ол Петербургтегі педагогика институтына түсіп, оны алтын медальмен бітіріп шықты (1857 ж.) 1859 жылы магистрлік диссертациясын қорғаған соң ол екі жылға Германияға ғылыми іс сапарға жіберілді. Қайтып оралған соң алдымен Петербург технологиялық институтының, екі жылдан кейін осы қаладағы университеттің профессоры болып сайланып, осы жерде 23 жыл бойына жемісті еңбек етті.
▲Д.И. Менделеев [[1876]] ж. Петербург Ғылым академиясының корреспондент мүшесі болып сайланды.
Ол 90-жылдардағы студенттер толқулары кезінде өз оқушыларының жағында болып, оларды қорғағаны үшін университеттен кетуге мәжбүр болды.
Line 28 ⟶ 26:
Д.И. Менделеевтің «Химия негіздері» атты еңбегінде бейорганикалық қосылыстар химиясы периодтық заң тұрғысынан алғаш рет теориялық негізделіп түсіндірілді.
Өз заманының үлкен ойшыл ғалымы Д.И. Менделеевке ғылымға сіңірген теңдесі жоқ зор енбегі үшін Фарадей атындағы алтын медаль берілді.
== Менделеевтің периодтық заңы ==
| |||