Банкноттар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
sq:Kartëmonedha deleted |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:Promissory note - 2nd Bank of US $1000.jpg|thumb|[[АҚШ банк билеті]]]]
''' Банкноттар''' (Банк билеттері) — ұлттық банктар шығаратын, айналым мен төлем құралы ретінде [[Металдар|металл]] ақшаның орнына жүретін қағаз ақша. Ұлттық банктің мерзімсіз борыштық міндеттемелері болып табылады. '''Банк билеттері''' тауар — ақша қатынастары мен төлем айналымының дамуына байланысты [[Қытай|Қытайда]] пайда болды. [[Орта ғасырлар|Орта ғасырда]] ақша айырбасын жасаушылар мен алтын ісінің шеберлері өздерінде сақталған ақша қаражаттары бойынша қолхаттар бере бастады. Өсімқорлар мен айырбасшылардың банкирге айналуына орай мұндай міндеттеме қағаздар банкнотқа, яғни қайтарылуы алтынмен не [[күміс]] монеталармен қамтамасыз етілетін міндеттемелер формасына ие болды. Алғашқы кезде Банк билеттерін кез келген банк шығара берді. Банк билеттерінің айналыста толып кетуі, олардың жеткілікті түрде өтелмеуі және жекелеген банкирлердің жиі-жиі банкротқа ұшырауы Банк билеттерінің толық не ішінара құнсыздануына әкеліп соқты. Ол өндірістің дамуын тежеді. Бұл жағдай ақша айналымын мемл. реттеу қажеттігін талап етті. Эмиссиясын мемлекет тәртіптеп отыратын Банк билеттері алғашқы рет [[Ағылшын]] банкі мекемесінің жанынан [[1694]] жылы шығарылды. Олар заңдастырылған төлем қаржысы күшіне ие болып, [[1833]] жылы ұлттық ақшаға айналды. Дәл осылай Банк билеттері [[Франция|Францияда]] [[1800]]—[[1803]] жылдары, [[Германия|Германияда]] [[1846]] жылы, [[Голландия|Голландияда]] [[1814]]—[[1830]] жылы бүкіл ұлттық ақша белгісіне айналды. Бірақ 19 ғасырдың 2-жартысына дейін '''банкнот''' айналысы баяу дамыды. 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында Банк билеттерін шығаруды бір ізге түсіру ұлттық банктердің негізгі ісіне айналып, өндірістің талабына сай''' Банк билеттерінің''' эмиссиясын реттеу жүйесі қалыптасты. Банк билеттері көтерме сауда айналымы саласында пайдалынылып қоймай, жалақыны төлеген кезде төлем қаржысы ретінде қолданыла бастады. Егер Банк билеттері вексельдерді есепке алу мақсатымен айналыстың қажетінен көп шығарылса, оның артығы банкіге қайтарылып, [[Алтын|алтынға]] айырбасталуға тиіс болды. [[Банкнота|Банкноттық]] айналымның екі түрі бар: банкноттың алтынға айырбасталу және айырбасталмау жүйесі. Алғашқысына алтын стандартының үш формасы тән: алтын монеталық, алтын құймалық және алтын девизі. Бұлардың әрқайсысы '''банкноттың''' алтын монетаға, құймаға және девизге айырбасталуын қарастырады. Қазіргі кезде барлық елдерде ішкі ақша айналымында алтынға айырбасталмайтын '''банкнот''' жұмыс істейді. Ақша-кредит жүйесінің дамуы барысында '''банкнот''' пен [[
Банк билеттері АҚШ-та 5, 10, 20, 50 және 100 долларлық '''банкноттар''', Британия Корольдігінде — 1, 5, 10 және 20 ф. ст., [[Франция|Францияда]] — 10, 50, 100 және 500 франк, [[Қазақстан|Қазақстанда]] 1, 2, 3, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 2000 теңге көлемінде шығарылған ( Ақша). Бұл Банк билеттерінің шығарылған эмиссиясы Ұлттық банктің алтын-[[валюта]] қорымен толық кепілдендірілген.
''' Банкноттар''' - орталық эмиссиялық банкілер айналымға шығаратын ақшаның белгісі, қазір қағаз ақшаның негізгі түрі, банк билеттері экономиканың қажетіне орай шығарылады және алтынмен, қымбат металдармен, мемлекетгік банкінің басқа да активтерімен, сондай-ақ мемлекетке жататын және белгіленген бағалар бойынша сатылатын тау арлар массасымен қамтамасыз етілген. Банк билеттері мемлекет экономикасын несиелеу мақсатында және алтын — валюта резерві
|