Уикипедия

Батыр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Manshuk.jpg|thumb|Казақтың қайсар да Батыр қызы - [[Мәншүк Мәметова]]]]
{{ЕМ-Ресей
'''Батыр''' ([[парсы]] тілінде njBӨM бәһадур — [[ержүрек]], [[батыл]], батыр) — [[әскери]] өнерді жақсы меңгерген, [[жау]] түсірер ерлігімен аты шыққан, [[қаһарман]] адамға берілетін құрметті атақ. Батыр атағы [[мирасқор|мирасқорлық]] жолымен берілмейді, оған әрбір адам жеке басының ерлігімен ие болады. Батырларды [[қазақ]] халқы ежелден құрмет тұтқан. Көшпелі халықтарда бүкіл өмірі соғыста өтетін, соғыс ісі атадан балаға жалғасқан негізгі кәсібі болған, мемлекет билікті қолына ұстаған қоғамдық топ — әскери [[ақсүйек|ақсүйектер]] болды. Осы топта соғыс ісінің тәжірибесі жинақталып, әскери өнер дамып, қару-жарақ жасаудың, оны қолданудың биік деңгейі қалыптасты. Батырлар көбіне осы әлеуметтік жіктің өкілдері арасынан шықты. Олардың бар өмірі елдің қонысын кеңейту, халықты жаудан қорғау жолындағы жорықтарда өткен. Ел үшін жанын қиған Батырлардың есімі ел ұранына айналып, халық олардың аруақтарына табынған. Ата-бабаларынан бері қарай Батыр атанып келе жатқан, ауыр жараланса да ұрыс даласын тастамағандар қара Батыр не қара берен Батыр, қауіп-қатерді елемей, ұрысқа жалғыз кіріп ерлік көрсеткен адам жеке Батыр атанған. Қазақтың қаһармандық [[эпос|эпостарындағы]] [[Алпамыс]], [[Ер Тарғын]], [[Қобыланды]], [[Қамбар]], т.б. — жауына жалғыз аттанған осындай Батырлар. Талай рет қақпа бұзып, жау қамалына ойран салған ерлерін қазақ “қамал бұзған қас батыр” деп мақтан еткен. Бағзы заманнан қазақтың көптеген Батырлары жеке басының ерлігімен қатар жыраулық қасиетімен де дараланған. Қазтуған, [[Марғасқа Жырау|Марғасқа]], [[Жиембет жырау|Жиембет]], [[Шалкиіз жырау|Шалкиіз]] секілді от ауызды, орақ тілді ақындар — осындай Батырлар. [[Қазтуған]] өзі туралы: “Қарғадай мынау Қазтуған батыр туған жұрт, Кіндігімді кескен жұрт, Кір-қоңымды жуған жұрт, [[Қарағай|Қарағайдан]] садақ будырып, [[Қылшаным|Қылшанымды]] сары жүн оққа толтырып, жанға сақтау болған жұрт” десе, [[Шалкиіз]]: “Күлікке тастай болып тимесе, Үстіме көбе сайлап кимен-ді, [[Дулыға|Дулығамның]] төбесі, Туған айдай болмаса, Батыршылық сүрмен-ді” дейді. [[Марғасқа]] жырау — еңсегей бойлы ер [[Есім|Есімнің]] батырларының бірі болған; қосымша Батырлық.
|статусы = ауыл
<ref name="source1">"Қазақ Энциклопедиясы"</ref>
|қазақша атауы = Батыр
|шынайы атауы =
|елтаңба =
|ту =
|lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
|lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
|CoordAddon =
|CoordScale =
|аймақ картасының өлшемi =
|аудан картасының өлшемi =
|аймағы = Башқұртстан
|кестедегі аймақ = Башқұртстан
|аудан түрі =
|ауданы = Федор ауданы (Башқұртстан){{!}}Федор
|кестедегі аудан =
|мекен түрі = Ауылдық кеңес
|мекені = Михайл ауылдық кеңесі (Федор ауданы){{!}}Михайл
|кестедегі мекен =
|ішкі бөлінісі =
|басшысы =
|құрылған уақыты =
|алғашқы дерек =
|бұрынғы атаулары =
|статус алуы =
|жер аумағы =
|биiктiктiң түрi =
|тұрғыны = 458
|санақ жылы = 2009
|тығыздығы =
|шоғырлануы =
|ұлттық құрамы = [[башқұрттар]]
|конфессионалдық құрамы =
|этнохороним =
|пошта индексі = 453288
|пошта индекстері =
|телефон коды =
|сандық идентификаторы = 80254830002
|ортаққордағы санаты =
|сайты =
}}
'''Батыр''' — [[Башқұртстан]]ның [[Федор ауданы]]ндағы ауыл, Михайл ауылдық кеңесіне жатады. [[2009 жыл]]дың 1 қаңтарында тұрғыны 458 адамды құрады.<ref name='анықтамы'>Башқұртстан Республикасының муниципалдық аудандарының бiртұтас электрондық анықтамасы — [http://www.asmo-rb.ru/engine/data/attach/1/spravochnik.xls қосымша Excel документі]{{ref-ru}}.</ref>
Пошта индексі — 453288, ОКАТО коды<ref>[[:ru:ОКАТО|Общероссийский классификатор объектов административно-территориального деления]] (''қысқ.'' ОКАТО){{ref-ru}}</ref> — 80254830002.
== Демографиясы ==
Тұрғындардың динамикасы:
 
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
{| class='standard' style='text-align: center;'
| colspan=6 | '''Ортақ демографиялық көрсеткiштері'''<ref name='анықтамы' />
 
|--- class='bright'
| colspan=2 | Тұрғындары || colspan=2 | 2002—2009 жж. тұрғындар санының өзгерісі
|--- class='shadow'
| 2002 || 2009 || адам || %
|---
| 458 || 458 || +0 || +0,00
|}
 
<references/>
== Дереккөздер ==
*Байжанов Т., Қазақ тіліндегі әскери лексика, А., 1991;
{{reflist}}
*Ахметжан Қ., Жараған темір кигендер, А., 1996.
 
[[Санат: Филология]]
== Сыртқы cілтемелер ==▼
[[Санат: Батырлық]]
* [http://www.asmo-rb.ru Башқұртстан Республикасының муниципалдық бiлiмдерiнiң кеңесi.]
▲== Сыртқы cілтемелер сілтемелер==
 
*[http://irgetas.com/media/news/74.html Қазақ батырлары]
{{Bashkir-geo-stub}}
*[http://mukhanov.ucoz.kz/publ/9-1-0-36 Исатай мен Махамбет жайлы]
 
*[http://sachok.kz/referat/show/962 Қабанбй батыр туралы]
{{Суретсіз мақала}}
{{stub}}
[[Санат:Башқұртстан елді мекендері]]
{{wikify}}
 
[[ba:Батыр]]
[[ru:Батырово]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Батыр» бетінен алынған