Шырша: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
1-жол:
{{Taxobox
'''Шырша'''({{lang-la|Pіcea}}) – қарағай тұқымдасына жататын қылқан жапырақты, мәңгі жасыл ағаш. Дүние жүзінде [[Еуразия]] мен Солтүстік Американың қоңыржай аймақтарында өсетін 45 (кейбір деректерде 35-тен 50-ге дейін) түрі бар. Қазақстанда Солтүстік және Батыс Тянь-Шаньда, Тарбағатайда, [[Жетісу]] ([[Жоңғар]]) Алатауында, Алтайда таза шырша орманы ретінде өсетін 2 түрі: сібір шыршасы және [[Жатаған шырша|Шренк]] шыршасы бар. [[Сібір]] шыршасы (Р. ovovata) – қос үйлі ағаш, биіктігі 30 м-ге дейін, бөрік басы өте сүйір, діңі түзу, бұтақ шоғыры қалың, жайқала өседі. Сұрғылт тартқан қара қабығы бар. Қылтаны төрт қырлы, үшкір, 5 – 7, кейде 9 – 12 жыл бойы сақталады. Тұқымынан көбейеді. Сәуір – мамыр айларында гүлдейді, тұқымы тамыз – қыркүйекте піседі. Жемісі – дәнек. Көлеңке сүйгіш ағаш, 300 – 500 жыл жасайды. Шыршаның қабығында 8 – 15% илік заттар, қылқанының құрамында С витамині, аскорбин қышқылы, эфир майы, жемісінде 25 – 29%-дай сұйық май болады. Сүрегі жеңіл және жұмсақ, оны құрылыста, целлюлоза-қағаз өнеркәсібінде, музыкалық аспаптар жасауға пайдаланады; шайыр, қара май, скипидар, канифоль, сүрек сірке қышқылы алынады. ▼
| name = Шырша
| image = Picea abies.jpg
| image_caption =Шырша
| regnum = [[Өсімдіктер]]
| divisio = [[Pinophyta]]
| classis = [[Pinopsida]]
| ordo = [[Pinales]]
| familia = [[ұ]]
| subfamilia = '''Piceoideae'''
| subfamilia_authority = Frankis
| genus = '''''Picea'''''
| genus_authority = [[Philip Miller|Mill.]]
| subdivision_ranks = Species
| subdivision = About 35; see text.
}}
'''Шырша''' ({{lang-la|Pіcea}}) – [[қарағай тұқымдасы]]на жататын қылқан жапырақты, мәңгі жасыл ағаш.
{{stub}}▼
{{wikify}}▼
==Сипаттамасы==
<references/>▼
▲
{{Суретсіз мақала}}▼
==Сілтемелер==
[[Қазақ энциклопедиясы]], 9 т.
{{Link GA|de}}
▲{{stub}}
▲{{wikify}}
▲<references/>
▲{{Суретсіз мақала}}
[[ar:تنوب]]
| |||