Уикипедия:Маңыздылық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
толықтыру аударған Лунара |
толықтыру |
||
16-жол:
* «'''тәуелсіз''' беделді дереккөздерде» - дереккөздердің мақала тақырыбына байланысты мәліметтері немесе басқа да мүдделері жоқ дегенді білдіреді. Маңыздылықтың негіздемесі жарнама материалдар, пресс-релиздер, қарастырылатын тақырып бойынша өз алдына шығарылған дереккөздер, автобиографиялар сияқты нәрселер бола алмайды.<ref>Мақала авторының өзі немесе оған қатысты тұлғалар жария еткен жұмыстар басқалардың аталмыш тақырыпқа деген қызығушылығын сирек айғақтайды (қараңыз: [[Уикипедия:Мүдделер қақтығысы]]).</ref>
* «тәуелсіз '''беделді''' дереккөздерде» - осында берілген фактілердің редакторлық [[Уикипедия:Тексерілуі|тексерістен]] өткенін білдіріп, олардың [[Уикипедия:Беделді дереккөздер|Беделді дереккөздер]] нұсқаулығына сәйкес маңыздылығын бағалауға мүмкіндік береді. Кез келген тасымалдаушыларда жарияланған әртүрлі жұмыстар дереккөздер болып табылады. Қосалқы деректердің қол жетімділігі маңыздылықтың жақсы көрсеткіші саналады<ref>Өзін-өзі жарнамалау, автобиография немесе бір өнімнің жарнамасы энциклопедиялық мақала жазуға негіз бола алмайды. Жарияланым тәуелсіз автор тарапынан жазылуы тиіс. Өздері жария етіп отырған тақырыппен тікелей байланысы жоқ адамдар сол тақырыпты назар аударуға тұрады деп шешуі маңыздылықтың көрсеткіші болып табылады. Басқа жағдайда қай бір адам өзінің мақаласына, Уикипедиядан тысқары жерде мақала жайлы ақпарат таратып жүріп, оған үлкен маңыз берер еді, осындай жағдайда маңыздылық ұғымы өзінің мәнін жоғалтар еді. Сонымен қатар, бейтарап дереккөздер мақаланың бейтараптылығына кепіл береді; өзін өзі жарнамалау бейтарап болып келмейтіндігі анық, жеке жариялымдардағы дереккөздер біржақты болып келеді (бұндай дереккөздердегі бейтараптылық жайлы [[Уикипедия:Автобиографиялар]] және [[Уикипедия:Мүдделер қақтығысы]] ережелерін қараңыз).</ref>.
* «тәуелсіз беделді '''дереккөздерде'''<ref>Газеттер, кітаптар соның ішінде олардың электронды түрлері, журналдар, радио- және телебағдарламалардың мәліметтері, мемлекеттік құжаттамалар, ғылыми журналдар және т.б. дереккөз болып табылады. Егерде дереккөз тек біреу ғана болса, онда мақала түсінікті болу үшін оның бейтараптылығын, мәліметтердің нақты көрсетілгенін тексеріп алу керек.</ref>» — Уикипедияда олар қосалқы деп беріледі, олар маңыздылықтың объективті дәйектемелерін береді. Қажетті деректердің саны мен сапасы олардың тереңдігі мен нақтылығына байланысты. Бірнеше тәуелсіз дереккөздердің болғаны дұрыс<ref>Бір ғана дереккөзі бар мақаланы мазмұны кеңірек мақаламен біріктіруге болады. Бір ғана дереккөздің түрлі басылымдармен қайта басылуы немесе түрлі жаңалық агенттіктерімен қайталануы оның көп дереккөз екенін білдірмейді. Бір географиялық аумақтағы бірнеше журналдарда басылып шыққан деректер оның бірнешеу екенін білдірмейді, мысалы, егер жарияланым авторларының өздері бір дерекке сүйенсе немесе жай ғана бір-бірлерінен көшіріп алу жағдайлары. Бір географиялық аймақта, бір ақпараттық агенттікке негізделіп, түрлі журналдарға жарияланып шыққан бір мақала тәуелсіз дереккөз бала алмайтындығы анық.</ref>.
Қауымдастық [[Уикипедия:Консенсус|консенсусына]] сәйкес берілген критерилерге сай келетін тақырып немесе пән маңызды болып келеді; оларға энциклопедияда жеке [[Уикипедия:Мақала|мақала]] жазылуы мүмкін. Берілген критерилерге сәйкес келмейтін тақырыптар мен пәндер [[Уикипедия:Тексерілуі|тексерілген]] ақпараттары бар мақалаларға біріктірілуі мүмкін.
25-жол:
Мақала сілтемесінде беделді қосалқы дереккөздердің болмауы мақаланың болмашы екенін білдірмейді.
[[Уикипедия:Уикипедия — бұл энциклопедия|Уикипедия — бұл жаңалық репортаждарына арналған орын емес]]. Маңыздылықтың дәйектемелігі үшін қоғамдық өмірдегі оқиғалар мен құбылыстарға деген бұқаралық ақпарат құралдарының болар болмас назарына қарағанда маңыздырақ нәрселер қажет. Күнделікті орын алып жатқан оқиғаларды беру үшін [http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/kk
== Маңыздылық критерилерін қанағаттандырмайтын мақалалар ==
Барлық мақалаларда тақырыптарының маңыздылығы көрсетілуі қажет болса да, мақаланың ағымдағы күйі мен оның даму мүмкіндігін де ескерген жөн, ал тақырыптағы маңыздылық критерилерін қанағаттандырмайтын мақалалар әдетте жойылады. Мағыналығына байланысты мақалалардың жою немесе біріктірілуі жайлы талқылаған кезде, мақаладағы тақырыптың маңыздылығын ғана емес, ол маңыздылықтың көрсетілу мүмкіндігі де талқылануы керек. Егерде тәуелсіз деректерді табу мүмкіншілігі бар болса, онда мақаланы болмашылығы үшін жоюдың қажеті жоқ, тек егерде деректерді іздеуден ешқандай нәтиже шықпаса ғана. Нақты маңыздылығы жоқ мақалаларды жою ең соңғы шара болып табылуы тиіс.
Мақала тақырыбының маңыздылығын көрсету үшін мақалада деректер жеткілікті берілмеген болса, онды бұл деректерді табуға тырысып көріңіз немесе:
* мақала жазушыдан немесе мақала пәні бойынша сарапшыдан<ref>Кейде тәуелсіз дереккөздегі мәліметті мақалада биографиясы жазылған тұлғаға немесе мақала жазылған ұйымның өкіліне тікелей хабарласу арқылы алуға болады. Әрине, бұндай жағдайларда осындай деректердің қаншалықты тәуелсіз екенін бағалап алған жөн. Сонымен қатар, Уикипедияда мақала тақырыбына қатысы бар арнайы жобалар болуы мүмкін, сол жерден де көмек сұрасаңыз да болады.</ref> деректерді қай жерден табуға болатынынан кеңес алыңыздар.
* маңыздылық мәселесі жайлы басқа қатысушыларды ескерту үшін мақалаға {{tl|маңыздылық}} үлгісін үстеңіз.
* сәйкес [[Уикипедия:Жобалар|уикижобалардың]] қатысушыларына хабарласып көріңіз, бәлкім олар Интернетте жоқ деректерді табуы мүмкін.
Дереккөздер табылмай жатқан жағдайда, мақаланы жалпы тематикасы сәйкес келетін мақалаға біріктіру мүмкіндігін қарап көріңіз<ref>Мысалы, көркем әдебиеттегі кейіпкерлер жайлы мақала шығарманың немесе автордың барлық кейіпкерлерімен бір мақалаға біріктірілуі мүмкін; мектеп жайлы мақалалар өздері орналасқан қалалар немесе аймақтар жайындағы мақала ішіндегі бір бөлімі бола алады; атақты адамдардың туысқандары сол танымал адам жайлы жазылған мақаланың бір тарауында сипатталуы мүмкін; қандайда бір топқа немесе бір жағдайлармен байланысты адамдар жайлы мақалаларды бір мақалаға біріктіріп жазуға болады.</ref>, әйтпесе мақаланы жоюға тура келеді<ref>Тақырыпқа сәйкес емес мақаланың жойылуы жөніндегі ұсыныстардың қабылданбағандығы секілді көптеген мысалдар келтіруге болады.Мақаланы жоймастан бұрын оның маңыздылығын растайтын дереккөздерді табуға мүмкіндік бар жоғын дұрыстап анықтап алу керек.</ref>:
* егерде мақала [[Уикипедия:Жедел жою сынбағалары|жедел жою критерилерінің]] бірін қанағаттандырса, оны сәйкес үлгімен белгілеген дұрыс.
* әйтпесе мақаланы жою талқылауына беру қажет, бұл процедура [[Уикипедия:Жоюға ұсыну|Жоюға ұсыну]] деген бетте жүреді.
== Дереккөздер ==
| |||