Париж коммунасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Ұлттық гвардия|Ұлттық гвардияның]]ның басшылары жұмысшыларды [[Париж|Париж қаласықаласына]]на кірген неміс әскерлеріне оқ атпауға көндірді. Неміс әскері 1-наурыз күні Париж қаласына кірді. Неміс басқыншыларын қаңсылаған иттер мен мияулаған мысықтар қарсы алды. Барлық жұмыс орындары, дүкендер жабық тұрды. 3-наурыз күні ұлттыкұлттық жиналыс өзінің отырысында [[Франкфурт келісімі|Франкфурт келісіміне]]не көніп [[Бисмарк, Отто фон|Бисмаркке]]ке тапсырды. Париждің халқын неміс әскерлерінің қолымен бағындырмақ болған француз өкіметінің үміті жүзеге асқан жоқ. Париждің қарулы халқын карусыздандыруқарусыздандыру үшін оларды көшеге түрткілеп шығару керек болды. Ол үшін [[ұлттыкұлттық гвардия]] әскерлерінің онсызда аз жалақысын азайтты. Қала тұрғындарынан қарыздарын екі жетінің ішінде төлеуді талап етті. БүныңБұның бәрі Парижді шыдамынан шығару үшін істелді.

1871 жылы 18-наурыздағы революция стихиялы, ойламаған жерден болған революция болды. Орталық комитет революцияны алдын-ала дайындаған жоқ. [[Варле]], [[Асси]] тағы басқа да көрнекті қайраткерлер де дайындамады. Кешке карайқарай бүкіл Париж көтерілісшілердің қолына өтті. [[Ратуша үйі|Ратуша үйінде]]нде қызыл жалау желбіреді. Осы кезде үлттыкұлттық гвардия не істеуі керек еді? Біріншіден, Версальға қарай қозғалып оларды қарусыздандыру керек еді. Екіншіден, үкіметті тұтқындау керек еді. Алайда бұлар үкімет билігіне қолын жеткізе отырып революцияның міндетін түсінген жоқ. Революцияға тән тактика шабуылға шығу екенін түсінбей, қорғаныс бағытын үстандыұстанды. Орталық Комитет мүшелерінің "мейрімділігінің" себебі азамат соғысы шығып кетеді деп кауіптендіқауіптенді. Олар бұл соғысты шығарып отырған негізгі мұрындық буржуазия екенін түсінген жоқ. Париж жұмысшылары буржуазияға моральдық ыкпалықпал жасау арқылы әсер етуге болады деп түсінді. Орталық Комитет өзінің басшы орган екенін түсінбеді. Ол өзінің негізгі міндеті — Коммунаға сайлау жүргізу деп түсінді. Сайлауға дайындық жүргізді. Буржуазиялық элементтер қарусыз демонстрациялар ұйымдастырды. 26-наурыз күні сайлау жүргізілді. [[Париж Коммунасы Советі]] сайланды. Сайлауға еңбекші бұқара ғана дауыс берді. Коммуна советіне 85 адам сайланды. Дегенмен 16-сәуірде қосымша сайлау болып, тағы 22 адам сайланды. 18-26-наурыз аралығында Орталық Комитет бірнеше шаралар жүргізді. Әлеуметтік жағынан алғанда көпшілігі жұмысшылардан тұрды. ПартиялыкПартиялық жағынан алғанда Коммуна советі әртүрлі болды. Олардың ішінде [[лрудонистер]], [[неоякобиндшылаар]] тағы баскдлар болды. [[Неоякобиндықтар]] болып жатқан оқиғаның мәнін түсінген жоқ. Олар сыртқы жаудан Францияны корғаудықорғауды күн тәртібіне қойды.

Революцияның барысында еңбекші бұқара үкімет басына келді. [[Бланкистер]] мен неоякобиндіктер бір блокқа бірікті. Кейбір коммуна мүшелері екі топтың екеуіне де қосылған жоқ. Коммуна советінің басым көпшілігі Маркске дейінгі [[социализм]]нің түрлі ағымдарында түрдытұрды. [[БланкисБланкист|Бланкистер]]тер де, [[пруддониспруддонист|пруддонистер]]тер де [[Франция|Францияның]] жұмысшыларына басшылық жасай алған жоқ. Францияның пролетариатынын өз партиясы болмады.

Сонымен 18-наурыз күні болған халық көтерілісі жаңа революциялық үкіметтің басына Париж жұмысшыларын әкелді. Олар революцияның міндетін түсінген жоқ. Сонда да олар үкімет билігін колынақолына алғаннан кейін өздеріне қажетті жұмыстар істеді. Олар тұрақты армияны жойып қарулы халыкхалық жасағын кұрды. Ескі аппараттың чиновниктері жұмысқа шықпай қойды. Коммуна атқарушылық және орындаушылық билікті біріктірді. Париж Коммунасы 10 комиссия кұрды. Олар финанс, әскери, юстиция, қоғамдық тағы басқа. Коммуна Советі бұл комиссияларға өз өкілдерін тағайындады. Басқару және сот аппараттарына мүшелер сайлау арқылы тағайындалды. Сенімді ақтамағандарды жұмыстан шығаратын болды. Коммуна жүмысшылардыңжұмысшылардың еңбек ақысын маман жұмысшылардың еңбек ақысымен теңестірді. Коммуна жаңа мемлекеттік құрылым ретінде көрінді: тұрақты армияны халық жасағымен алмастыру әрекеті, ескі бюрократтыкбюрократтық аппаратты жойып жаңа аппарат құруы, жалпыға бірдей сайлау енгізуі. Олар халық алдында есеп берді. Қызметкерлер жалақысы жұмысшы жалақысына жақын етіп белгіленді. Заң шығару және атқару органдары Коммунаға біріктірідді.

Коммуна советі құрылғаннан кейін елдің ішінде әлеуметтік топтардың саяси белсенділігі артты. Әйелдер клубы тағы басқа клубтар қүрылдықұрылды. Коммуна жұмысшылардың талабын орындауға тырысты. Айырбас және еңбек комиссиясы құрылды. Оның басшысы [[Лео Франкель]] былай деді: "Егер біз жүмысшыларғажұмысшыларға ештеңе істемесек Париж Коммунасының мәні не?" — деді. Он сағаттық жұмыс күні енгізілді. Түнгі жұмысқа тыйым салды. Осы шаралар Коммуна советінің жұмысшылар үкіметі екенін көрсетеді. Шіркеуді мемлекеттен бөлді. Азаматтық оқу енгізілді. Балалар бақшасы, мұражай есіктері ашылды. Париж Коммунасы соғысты жек көретінін көрсетті. Наполеонға салынған жүз метрлік алып ескерткішті құлатты. Париж Коммунасы кезінде баскабасқа елдердің азаматтары [[Лео Франкель]], [[Врублевский]], [[Домбровский]], басқа да орыс азаматтары жұмысшылардың қиындықтарын бөлісті.