Кете (ру): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Ashina Кете бетін Кете (ру) бетіне жылжытты
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Кете''' – Қазақ халқының құрылымындағы Кіші жүз құрамындағы Әлімұлы (қаракесек) тарауына кіретін ру. Негізінен Сыр өңірі мен Ақтөбе облысында орналасқан.
'''Кете''' – Кіші жүз құрамындағы әлімұлы (қаракесек) тайпасына кіретін ру. Кете руы туралы алғашқы деректер 12 ғ-дан сақталған. [[Қидандар]]ға бағынып, 1120 ж. [[Елюй-Даши]] басшылығымен, Қарахандар әулеті мемлекетіне қарсы жорыққа қатысқан 18 тайпаның бірі кити делінген. [[М.Н. Галкин]] түрікмендердің гоклан тайпасында кета, [[Н.Н. Аристов]] башқұрттарда кете руы кездесетінін айтады. Қазақ ғалымы [[Ә.Нұрмағамбетұлы]]: “Қырғыз халқының батырлар жырында ұшырасатын “кете” сөзінің мағынасы – қымбат та асыл мата атауын білдіреді, тунгус-маньчжур тілдерінде “кэтэ” – көп ұғымында айтылады”, дейді. [[М.Тевкелев]]тің “Қазақ халқының тарихынан материалдар” атты еңбегінде: “Қашқардан оңт.-батысқа қарай [[Алай]] тауының шығыс жақ бөлігін қазіргі уақытта қырғыздың қаракесек және төйт рулары мекендейді. Олар ерте кезден бірге тұрады және өздерінің әңгімелеріне қарағанда – бірге туған туыстар”, – делінген. Кете руы [[Ақкете]] және [[Қаракете]] тармақтарына бөлінеді. Ақкетеден [[Болпыш би]], [[Ебескі, Алтай батырлар, Шернияз ақын]] тараған. Ал Қаракетеден [[Ешнияз сал, Кете Жүсіп, Тұрмағамбет, Омар, Сүйіндік пен Сүйкімбай, Алдашбай, Қуанышбай ақындар, Тоқтаболат, Алтай, Бестібай, Бекмырза, Тұңғышбай, Тайшық, Есетбай билер, Қарақисық, Текей батырлар]] шыққан. Кете руы Қазан төңкерісіне дейін [[Қазалы, Перовскі, Ақтөбе, Қлбішін уезі, Темір уезі, Гурьев уезі, Бөкей ордасын]] қоныстанған. Ұраны – [[Майлыбай]], таңбасы – П, Х.<ref name="source1">Қазақ энциклопедиясы</ref>
 
<ref name="source2">[[Толыбеков С.]], Қазақ шежіресі, А., 1992; [[Дайрабаев Т.]], Кете-Шөмекей шежіресі, А., 1995;</ref>
==Тарихы==
'''Кете''' – Кіші жүз құрамындағы әлімұлы (қаракесек) тайпасына кіретін ру. Кете руы туралы алғашқы деректер 12 ғ-данғасыпдан сақталғанбері белгілі. [[Қидандар]]ға бағынып, 1120 ж. [[Елюй-Даши]] басшылығымен, Қарахандар әулеті мемлекетіне қарсы жорыққа қатысқан 18 тайпаның бірі кити делінген. [[М.Н. Галкин]] түрікмендердің гоклан тайпасында кета, [[Н.Н. Аристов]] башқұрттарда кете руы кездесетінін айтады. Қазақ ғалымы [[Ә.Нұрмағамбетұлы]]: “Қырғыз халқының батырлар жырында ұшырасатын “кете” сөзінің мағынасы – қымбат та асыл мата атауын білдіреді, тунгус-маньчжур тілдерінде “кэтэ” – көп ұғымында айтылады”, дейді. [[М.Тевкелев]]тің “Қазақ халқының тарихынан материалдар” атты еңбегінде: “Қашқардан оңт.-батысқа қарай [[Алай]] тауының шығыс жақ бөлігін қазіргі уақытта қырғыздың қаракесек және төйт рулары мекендейді. Олар ерте кезден бірге тұрады және өздерінің әңгімелеріне қарағанда – бірге туған туыстар”, – делінген. Кете руы [[Ақкете]] және [[Қаракете]] тармақтарына бөлінеді. Ақкетеден [[Болпыш би]], [[Ебескі, Алтай батырлар, Шернияз ақын]] тараған. Ал Қаракетеден [[Ешнияз сал, Кете Жүсіп, Тұрмағамбет, Омар, Сүйіндік пен Сүйкімбай, Алдашбай, Қуанышбай ақындар, Тоқтаболат, Алтай, Бестібай, Бекмырза, Тұңғышбай, Тайшық, Есетбай билер, Қарақисық, Текей батырлар]] шыққан. Кете руы Қазан төңкерісіне дейін [[Қазалы, Перовскі, Ақтөбе, Қлбішін уезі, Темір уезі, Гурьев уезі, Бөкей ордасын]] қоныстанған. Ұраны – [[Майлыбай]], таңбасы – П, Х.<ref name="source1">Қазақ энциклопедиясының редакциясы, Қазақстан ұлттық энциклопедиясы</ref> <ref name="source2">[[Толыбеков С.]], Қазақ шежіресі, А., 1992; [[Дайрабаев Т.]], Кете-Шөмекей шежіресі, А., 1995;</ref>
<ref name="source3"> [[Арғынбаев Х., Мұқанов М., Востров В]]., Қазақ шежіресі хақында, А., 2000; [[Мұратбаев Ж.]], Алаштың жұлдызы, А., 2002. </ref>
==Пайдаланылған әдебиет:==
 
 
==Тағы қараңыз==
* [[Кете Жүсіп]]
* [[Тұрмағамбет Ізтілеуұлы]]
 
==Дереккөздер==
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
 
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Қазақ халқының тарихы]]
[[Санат:Қазақ рулары]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Кете_(ру)» бетінен алынған