Тұщы су гидрасы

Тіршілігі және сыртқы құрылысы

Гидра суы таза, оттегіне бай баяу ағатын өзендерде, көлдерде, тоғандарда мекендейді. Ол көбінесе су өсімдіктерінің сынып түскен бұтақтарында мекендейді. Гидра өсімдікке ұқсас келеді. Оның қимылдайтын қармалауыштары бар денесі, сабақшасы және бір нәрсеге бекінетін табаны болады. Гидраның 5-8 салалы қармалауыштары ауыз қуысының айналасына орналасады. Гидраның аузы ішек қуысына жалғасады, сондықтан ол- ішекқуысты жәндік.

Нашар қозғалатын гидра -жан-жаққа сәулелерше таралған бөліктерге тең бөлінетін сәулелі симметриялы жәндік.

Гидраның қапшық тәрізді денесі жасушалардың екі қабатынан:сыртқы қабаты-эктодерма, ал ішкі қабаты энтодермадан құралады. Сыртқы қабатында тері-бұлшықет, жүйке және атпа жасушалар орналасады. Тері-бұлшықет жасушалары- гидра денесіндегі ең көп кездесетін жасушалар. Олар бірімен-бірі жанасып, гидраның жабынын түзеді. Жасушалардың әрқайсысының түбінде жиырыла алатын бұлшықетті талшық болғандықтан, гидра табанымен және қармауыштарымен бір жерден екінші жерге адымдап, "тоңқаңдай" қозғалады. Егер гидраның барлық бұлшықетті талшықтары бір мезгілде жиырылса, гидраның денесі тартылып, қысқарады.

Атпа немесе қалақай жасушалар гидраның сыртқы қабатында орналасады. Атпа жасушалар гидраның бүкіл денесінде,әсіресе қармалауыштарда өте көп болады. Атпа жасушалар гидраны жауынан қорғайдыжәне сол арқылы жемін аулайды.

Гидраның сыртқы қабатынан аралық және сезімтал жасушалар кездеседі. Гидра сыртқы қабаттағы безді жасушадан бөлінетін желім тәрізді зат арқылы қимылдайтын табанымен қармалауыштарын нәрсеге уақытша орнықтыра алады.

гидраның сыртқы қабаты мен ішкі қабатының аралығында ұзынынан созылған тірек тақташасы болады, мұны гидраның қаңқасы дейді.

Тыныс алуы және зәр шығаруы

Гидрада арнаулы тыныс алу және зәр шығару мүшелері болмайды. Ол бүкіл денесі арқылы суда еріген оттегін ішке сіңіріп, қажетсіз көмірқышқыл газды сыртқа шығарады. Зәр шығаруы бүкіл денесімен жүзеге асады.

Дереккөздер

• Қ.Қайым,Б.Муханов,Р.Сәтімбекұлы,М.Шаймарданқызы, "Жануартану"(1998), 31 б., ISBN 5-625-03599-7