Аршашыл қунақ

Аршашыл қунақ (leucosticle nemoricola) - үй торғайдың аналығына жабын қауырсынының реңі де, қылығы да өте ұқсас құс. Аршашыл қунақтың жабын қауырсыны - қөріксіз күңгірттеу қоңыр, ал қылығы өзіне ұқсас топта торғайдың шырылдағаны сияқты дауыспен шуылдайтын әдеті бар, сондай-ақ тұрған қалпы торғайға тәні - қанатын түсіріп, құйрығын көтеріп алады. Тек қана ұшып көтерілген кезде ұзын, үшкір қанаты оны бұлдыр қунақ кейпіне келтіреді.

Қазақстанда аршашыл қунақ Батыс Тәңіртаудағы Оңтүстік Алтайға дейін оңтүстік және шығыстың биік тауларында орын тебеді. Ол шалғынды беткейлердің ұмсынған тастармен кезектескен бүкіл субальпілік және альпілік белдемнің төменгі бөлігін алып жатады. Аршашыл қунақтар кешірек - тек қана маусымда ұялай бастайды. Ұялары шығар аузынан бір жарым метр тереңдікте топырақтан қазылған інде, тас астындағы қуыста орналасады. Салындыдағы 4-5 шаңқандай ақ жұмыртқаларды аналығы 12-15 күнбасады, ал аталығы бұл кезде аналықты субальпілік шөппен уақтылы қоректендіреді. Балапандарды ұяда15-18 күн, ұшқан соң да ұзақ қоректендіреді. Оның үстіне алғашқы күндері балапандарға негізіндебунақденелілерді береді, алайда көп ұзамай оларды тек қана өсімдіктекті қорекке көшіреді. Балапандар ұшқан соң аршашыл қунақтар жүз-жүзден топқа жиналып, қыс бойы қорек іздестіріп жылыстайды. Шырша тұқымы түсімді болған кезде бұл топтар шыршалы орманда пайда болады. Бұл жерде қунақтар шала ашылған бүрлерден шырша тұқымын алып жейді.

Дереккөздер

Құстар (Мектеп энциклопедиясы) - Алматы 2010