Астық заңдары
Астық заңдары (Англияда) - 15-19 ғасырларды астық импортына жоғары баж салығын белгілеген заңдар[1].
Бұлар ішкі рынокта сатылатын егіншілік өнімдеріне қымбат баға қою мақсатымен енгізілді. Астық заңдарында астыққа салынатын шетке шығару бажының біресе жойылып, біресе төмендеп отыруы ескерілді. Бұл ішкі рыноктағы ауыл шаруашылық өнімдері мөлшерінің азаюына не оның бағасының қымбаттауына әкеліп соқты[2].
Астық заңдары ірі жер иеленушілердің мүддесін қорғады. 1815 жылғы заң бойынша Англияда әр квартердің бағасы 80 шиллингке жеткенше, шетелден бидай әкелуге үзілді-кесілді тыйым салынды. Бұл шаралар халық бұқарасының наразылығын туғызды. Оны Астық заңдарын жою арқылы жұмысшылардың күн көріс заттарының құнын кемітуге, сөйтіп олардың жалақысын төмендетуге ұмтылған өнеркәсіптік буржуазиясы пайдаланды.
1822 ж. ұкімет бұл заңдарға бірсыпыра өзгерістер енгізуге мәжбүр болды. Ал 1828 ж. Хаскиссон мен Каннинг өздерінің "Сырғымалы шкаласын" ойлап шығарды. Бұл шкала бойынша ішкі рынокта астық бағасының төмендеуіне қарай оны шеттен әкелуге салатын баж салығы көбейеді де, бағаның жоғарылауына қарай азаяды.
Үкіметтің бұл шарасы да халықты қанағаттандыра алмай, лендлордтардың экономикалық және саяси ықпалын әлсірету жолындағы күрес орши түсті. Осының салдарынан 1896 ж. Р.Пиль үкіметі Астық заңдарының жойылуы Англияда капитадизмнің дамуын тездетуге мүмкіндік берді.