Асқазан обыры

{{subst:}} АСҚАЗАН ОБЫРЫ Асқазан обыры – асқазан кілегей қабатының эпителиінен дамитын қатерлі ісік болып табылады. Рессейде қатерлі ісіктер арасындағы кездесу жиілігі және өлімге әкелуі бойынша 2 орын алады (100 000 тұрғындарға шаққанда 40 жағдайды құрайды). Ер адамдар әйелдерге қарағанда 2 есе жиі аурады. Асқазан обыры 40 жастан жас адамдар арасында сирек дамиды. Аурудың даму қарқыны 50-59 жас шамасына сай келеді.

== ЖІКТЕМЕСІ ==

Асқазан обырының клиникалық, морфологиялық, эндоскопиялық белгілеріне негізделген әртүрлі жіктемелері бар. Асқазан обырының Халықаралық TNM - жіктемесі (Tumor - бірінші ретті ісік, Nodulus - регионарлы лимфатүйіндерінің зақымданулары, Metastasis – шеткері метастаздары; кесте 41-10) ісіктің процестің таралуы дәрежесіне негізделген. Қазіргі кезде асқазан обырының ерте түрін анықтау қарастырылған (мөлшері үлкен емес, ісіктің диаметрі 3 см дейін, асқазан кілегей қабаты мен кілегей асты қабаты аумағында орналасқан, асқазанның бұлшықеттік қабатына таралмаған және метастазссыз, ол T1N0M0 дәрежесіне сәйкес келеді), аурудың болжамы бұл жағдайда қолайлы болып келеді (асқазанға резекция жасалғанан кейін 5 жылдық өмір сүру 95% құрайды). Асқазанның обырының эндоскопиялық жіктемесін «Эндоскопиялық диагностикасы» бөлімінен қараңыз. Асқазан обырының патоморфологиялық жіктемесін «Патоморфология» бөлімінен бөлімінен қараңыз. Кесте 41-10. Асқазан обырының Халықаралық TNM – жіктемесі (4-ші басылымы) Т – бірінші ретті ісік Тх - бірінші ретті ісікті бағалауға белгілері жеткіліксіз То - бірінші ретті ісік анықталмайды Тis - (carcinoma in situ) преинвазивті карцинома – интраэпителиальді ісік асқазан кілегей қабатының жергілікті пластинкасына таралмаған Т1 - ісік асқазан кілегей астықабатының қабырғасына инфильтрацияланады Т2 - ісік асқазан кілегейасты қабатына дейін инфильтрацияланады Т3 - ісік асқазанның шырышты қабатын жайлады (висцеральды ішпердеге) басқа көршілес құрылымдарға таралмаған Т4 - ісік басқа көршілес құрылымдарға таралады N – регионарлы лимфатикалық түйіндер Nх - регионарлы лимфатикалық түйіндерін бағалауға белгілері жеткіліксіз N0 - регионарлы лимфатикалық түйіндердің метастаздық зақымдалу белгілері жоқ N1 - бірінші ретті ісіктің шетінен 3 см шамасында перигастральді лимфатикалық түйіндерде метазтаздардың болуы N2 - бірінші ретті ісіктің шетінен 3 см артық аймақтарда перигастральді лимфатикалық түйіндерде метазтаздардың болуы немесе сол жақ асқазандық, жалпы бауырлық, көкбауырлық немесе құрсақ артериясы маңайында метаздардың жайылуы M – таралған метастаздар Mх – таралған метастаздарды анықтауға белгілердің жеткіліксіз болуы M0 – таралған метастаздардың белгілері жоқ M1 – таралған метастаздардың болуы

=== ЭТИОЛОГИЯСЫ === Асқазан обырының даму себебі белгісіз. Асқазан обырының дамуына әкелетін себепші факторлар алуан түрлі болады, оларды экзогенді және эндогенді түрлерге бөлуге болады.

Экзогенді факторлар • Канцерогендер. Темекінің зияндығы және құрамында әртүрлі консерванттары, нитраттары бар тағамдарды жиі қабылдау негізгі роль атқарады. Канцерогенді әсер нитраттардың өзінде емес олардың туындыларында (нитриттер, нитрозаминдер, нитрозамидтер) бар, олар асқазан қышқылдығы төмен болған жағдайда (рН – 5,0 және одан артық) нитратредуциялайтын бактериялар түзеді. Аскорбин қышқылы - осы қоспаларға қарсы әсер ететініні белгілі. • H. Pylori инфекциясы. Асқазан обыры H. Pylori инфекциясымен ассоцирленген атрофиялық гастриттің аясында жиі дамиды. Осы ауру аясында пайда болған атрофияны және дисплазияны обыр алды ауруы деп есептейді. Дүниежүзілік Денсаулықсақтау ұйымы аясындағы асқазан обырын зерттейтін Халықаралық агенттігі асқазан обырының дамуындағы тығыз байланыс бар екенін ескеріп, 1994 ж. H. Pylori инфекциясын адам үшін бірінші қатардағы канцероген санатына жатқызды. Эндогенді факторлар • Асқазан ойық жарасына байланысты операция жасалған болса (аурудың даму қауіпі 2,4 есе артады). • Эпителидің дисплазиясы жоғарғы дәрежеде болғанда, әсіресе ішектік дисплазия (әдетте ұлтабардан асқазанға өттің рефлюксі кезінде дамиды). Әсіресе толық емес ішектік метаплазия қауіпті болып табылады. • В12 – витамині тапшылық анемия, бірінші ретті және екінші ретті иммундытапшылық, Менетрие ауруы, аденоматоз. • Асқазан обыры р53, АРС, k-ras гендерінің мутациясымен байланысты. Келесі хромосомалар бөлігінде гетерозиготалықты жоғалту өте жиі кездеседі: 17р (р53 ген лоусы), 5q (APQ ген локусы) және 18q ( DCQ гені локусы). ==== ПАТОМОРФОЛОГИЯСЫ ==== Асқазан обырының негізгі гистологиялық түрлері 41-11 кестеде көрсетілген. Жоғарыдифференцирленген аденокарционома әдетте баяу дамиды және кеш метастазданады. Асқазан обырының төмендифференцирленген түрлері қатерлі түрде өтеді: ерте метастазға ұшырайды, емнің нәтижесі төмен болады.

Кесте 41-11. Асқазан обырының гистологиялық түрлері Асқазан обырының дифференцирленген түрлері Аденокарцинома Папиллярлы Тубулярлы Муцинозды Жүзіктәрізді-жасушалы Асқазанның обырының дифференцирленбеген түрлері Іріжасушалы Ұсақжасушалы Асқазан обырының басқа да қатерлі түрлері Асқазанның ходжинді емес лимфомалары Лейомиосаркомалар Асқазан обырының сирек кездесетін қатерлі түрлері Фиброкаркомалар Метастаздық карциномалар (сүтбездерінің, өкпенің қатерлі ісігінің метастаздары, меланомалар)