Атым

Атым, бір атым насыбай. Ауызға бір-ақ рет салуға жарарлық насыбай мөлшері екендігі белгілі. Әрі «атым» тек насыбаймен ғана тіркесетіні де ежелден аян. «Достың көңілі бір атым насыбайдан қалады» (мақал).

Сөз төркінін болжауға мына бір тіл дерегі себепші болғандай. Моңғол тілінде «уыс», «шеңгел», «шымшым» мағынасын беретін сөз «атга» тұлғасында көрінсе, қалмақ тілінде — «атх» дыбыс құрамында айтылады. Әрине, насыбай ауызға уыстап емес, шымшыммен ғана салынады. Мына тіркесте сол «бір шымшым насыбай» орнын, «бір атым насыбай» болып, Моңғол тілінен ауысқан «атга» сөзі меншіктеніп тұрғандығы байқалады. Соның өзінде тіліміздің морфологиялық жағы сақталып қалғандығын соңғы -ым қосымшасынан көріп отырмыз («шымшым» соңындағы -м жұрнағы, сол мағынадағы Моңғол сөзнің соңына көшіп, «атга» тұлғасы «атым» қалпында көрініп тұр).