Ахмет Ихсан Кырымлы


Ахмет Ихсан Кырымлы (түр. Ahmed İhsan Kırımlı; 23 сәуір 1920 ж.11 желтоқсан 2011 ж.) — түрік дәрігері, саясаткер, ақын және Қырым татар тектес қайырымдылық жасаушы, Түркия Министрлер Кабинетінің мүшесі, Түркияның Ұлы Ұлттық жиналысының төрт дүркін мүшесі және 1987-2011 жылдары Түркиядағы Қырым татар қауымдастығының президенті. Ахмет Ихсан Кырымлы атындағы әдеби байқау бар.

Медициналық туризм, термалды туризм, балаларды сауықтыру және отбасын жоспарлау мәселелері бойынша ғылыми еңбектердің авторы. Сондай-ақ өлеңдер мен естеліктер кітабын жазған.

Өмірбаяны

өңдеу

Ахмет Ихсан Кырымлы Түркияға қоныс аударған қырым татарларының отбасында дүниеге келген. Оның арғы атасы Бақшасарайдағы жамағаттың мүфтиі болған.

1947 жылы Ыстанбұл университетінің медицина факультетін бітірген. Лондонда тағылымдамадан өткен. Ол АҚШ-тың кейбір ауруханаларында дәрігер болып жұмыс істеді. Ол доктор Зухал Чичек Кырымлыға үйленді және ерлі-зайыптылардың екі баласы болды.

Саяси қызметі

өңдеу

Ахмет Ихсан Кырымлы алты жыл Әділет партиясы төрағасының орынбасары болды, сонымен қатар 1962-1976 жылдар аралығында партияның басқарма мүшесі болды. 1961 жылдан 1977 жылға дейін Ұлы Ұлттық Мәжілістің депутаты болды. Түркияның туризм министрі қызметін атқарған. 1980 жылдың 12 қыркүйегінде Кенан Эврен басқарған төңкерістен кейін ұлтшыл-демократиялық партияның негізін қалаушылардың бірі болды. Ұлттық қауіпсіздік және сыртқы істер комиссиясының мүшесі, Ұлттық денсаулық комиссиясының төрағасы және Түрік Қызыл Жарты Айы төрағасының орынбасары қызметтерін атқарған.

Қайырымдылық қызметі

өңдеу

Қырым татарларының жер аударылғаны туралы біліп, Англия мен АҚШ-та бірнеше лекциялар оқыды. Ол сондай-ақ 1960 және 1970 жылдардағы Дүниежүзілік антикоммунистік лига конференцияларында көптеген пікірталастарға жетекшілік етті. 1987 жылы саяси мансабын аяқтағаннан кейін ол бар өмірін қайырымдылыққа арнады. Ол 1987-2011 жылдары Түркиядағы Қырым татар қауымының президенті, сондай-ақ болгар, әзірбайжан және қырым түріктері федерациясының президенті болды. Ахмет Ихсан Кырымлының әдеби байқауы бар.

Марапаттары

өңдеу
  • ІІІ дәрежелі «Құрмет белгісі» ордені ( 2004 жылғы 2 наурыз, Украина ) — Украина мен Түркия Республикасының гуманитарлық саладағы ынтымақтастығын дамытуға қосқан елеулі жеке үлесі, Украинадағы қырым татарларын орналастыруға практикалық көмек көрсеткені үшін[1].
  • Қырым инженерлік-педагогикалық университетінің құрметті профессоры, 2000 ж.

Сілтеме

өңдеу

Дереккөз

өңдеу
  1. Указ Президента Украины от 2 марта 2004 года № 263/2004 «О награждении А. Кырымлы орденом «За заслуги». Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 наурыз 2020.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 2 наурыз 2020.