Ашық-Гариб

“ашық-гариб” — әзірбайжан халқының дастаны. Кавказ аумағы мен Таяу Шығыс елдеріне кең таралған. Дастанның бірнеше нұсқасы бар. 16 ғ-да ғұмыр кешкен шайыр Гарибтің өлеңдері негізінде пайда болған дастан іспетті. Мазмұнында кедей Ашуг Гарибтің бай қызы Санамға ашық болуы, екі ғашықтың әлеум. теңсіздік тауқыметін тартуы әнгімеленеді. Дастанның оқиға желісі ежелгі оғыз эпосы “Китаби дәдем Қорқытпен” үндесіп отырады. М.Ю.Лермонтов осы дастан негізінде “Ашик-Кериб” ертегісін (1837 ж. жазылып, 1846 ж. жарияланған), З. Гаджибеков “Ашик Гариб”, Р.М. Глиэр “Шахсенем” операларын жазды.