Ақжағал шөжешымшық
Ақжағал Шөжешымшық (лат. Parus songarus) - томпыштан денесі ірірек (13-15г), дегенмен сырттай көрінісі шөжешымшық типтес құс. Оны Н.А Северцов томпыштың түршесі ретінде бекер сипаттамаса керек.
| Ақжағал Шөжешымшық | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||
| Poecile songarus (Severtzov, 1873) |
Солтүстік Тәңіртау және Жоңғар Алатауының қылқанды ормандарында қоныстанады, солардың эндемигі , яғни тек қана сол жерде кездеседі.
Қимылы қыраубас шөжешымшыққа ұқсастау, алайда ұсақтау томпыштармен салыстырғанда қимылы баяу болып келеді.Шақырау белгісі - шөжешымшықтардың туыс тармағына типтес: "цицици" , сондай-ақ әрбір буынға екпін түсіретін өзіне тән "әжи-жи-жи" деген де дыбысы бар. Әуені- шыршалы орманнан едәуір қашықтыққа естілетін және мөлшерлес орындалатын сыңғарлаған "тиу-тиу-тиу" деген дыбыс. Алайда басқа шымшықтармен салыстырғанда өте аз-сирек және қысқарақ сайрайды.
Ұяларын шыршалардың биік түбірінен , кейде өсіп тұрған шырша діңінен құстың өзі қуыс қашап орналастырады. Сонымен бірге ағаш түбірінен қуыс қашауға 20 күндей жұмсалады. Қуысты аталығы мен аналығы қашайды, ұяға қажетті материалдарды да екеуі бірлесіп тасиды, тек қана ұяға төсейтін мамықты аналығы жалғыз тасып жеткізеді. Қуыс даяр болғанда ұяны 6-7 күнде салады, алайда ішкі қуысы үлкен шымшыққа арналған. Бірінші балапанның жұмыртқадан жарып шығуына дейін 17-19 тәулік өтеді. Балапандарды бастапқыда аналық қоректендіреді, ал бұдан соң аталық және аналық 130-дан 400-ге дейін жем үлесін тасиды. Жем үлесі бунақденелілерден құралады. Шөжешымшықтар қыркүйектен бастап қыс бойы немесе қыстың көп бөлігінде негізгі қорегін құрайтын шырша тұқымдарымен қоректенуге көшеді.
Дереккөздер
өңдеу- Қазақстан жануарлары сериясы : Құстар. энциклопедия, Атамұра 2010ж.