Ақпараттық іздестіру жүйесі

Ақпараттық іздестіру жүйесі — пішімделген сұраным бойынша мәліметтерді сақтауға және іздестіруге арналған программалық жүйе; информациялық іздестіру жүйесін пайдалануда жүйені жасаушылар жеңілдетілген табиғи тілді пайдалануға ұмтылады.[1]

Ақпараттық іздестіру тілі - компьютердің ақпараттық іздестіру жүйелерінде құжаттарды немесе олардың үзінділерін сипаттау үшін арнайы ойластырылған жасанды тіл. Оның көмегімен пайдаланушының сұранысына сәйкес ақпараттық іздестіру жүйесінің жадынан керекті мәліметтерді іздеп табу жұмысы қалыптастырылады[2].

Ақпаратты іздестіру тілінің жалпы жіктелімі өңдеу

  1. Алдын ала координацияланған ақпарат іздестіру тілі

1.1 Иерархиялық классификация (көбіне кітапханаларда қолд. Кемшіліктері: көпаспектілі индекстеуді қамтамасыз ете алмайды, бөліктеу тереңдігінің жеткіліксіздігі, ғылым мен техниканың дамуынан әрдайым артта қалып отырады)

1.2. Әліпбилі пәндік классификация

1.3. Фасетті кл. (әр элементті (әдетте құжат немесе жазба) фасет деп аталатын бірнеше санатқа жатқызуға болатын ақпаратты ұйымдастыру және жіктеу әдісі)

  1. Соңынан координацияланған АІТ

2.1. Дескрипторлық тілдер (- дескрипторлар және/немесе кілт сөздер арқылы құжаттар мен ақпараттық сұрауларды координаталық индекстеуге арналған ақпараттық-іздестіру тілі)

2.2. Семантикалық тілдер (жеке сөздердің немесе сөз өрнектерінің сөздік мағыналарын қолдануға негізделген ақпаратты іздеу әдісі мен технологиясы)

2.3. Синтагмалық тілдер (синтагма деген семантикалық-грамматикалық-фонетикалық үйлесімділік принципі бойынша біріктірілген бірнеше сөздердің жиынтығы, ал синтагмалық тілдер осы синтагмаларды пайдалана отырып іздеу)[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Информатика және компьютерлік техника/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5
  2. a b А.Қ.Жұбанов Компьютерлік лингвистикаға кіріспе: оқу құралы. – Алматы: «КИЕ», 2013. – 204 б.