Байланысқан су

Байланысқан су - таужыныстардың ұсақ бөлшектерінің сыртына жабысқан, олармен химиялық не физикалық жағынан байланысқан жер асты суларының түрі. Ол берік жоне іркілдек байланысқан болып ажыратылады. Берік байланысқан немесе жұтылған су таужыныстардың су буын көбінесе топырақ ауасынан жұтуынан пайда болады. Мүндай сумен грунт түйірлерінің байланыс күші өте зор (10000 кг/см2-ге жуық). Өзінің физикалық қасиеттері жағынан әдеттегі сұйық судан оның айырмашылығы көп: су тығыздығы орташа алғанда екі еседей артық, тұтқырлығы жоғары, қату температурасы нөлден әлдеқайда төмен (-78 °С-қа дейін). Таужыныстардағы іркілдек байланысқан су топырақтағы су буының конденсациялануынан (қоюлануынан) пайда болады, немесе таужыныстардың қуыстарындағы тамшылы-сұйық су ағып кеткеннен кейін түйірлердің сыртында жабысып қалады. Мұндай су таужыныстардың (грунттардың) ұсақ бөлшектеріне жұтылған суға қарағанда әлдеқайда аз күшпен тартылып тұрады, ол бөлшектердің сыртындағы берік байланысқан (гигроскоптық) су үстінде екінші жұқа қабық құрайды. Осындай қабықтың қалыңдығы мен тоңазытудың ұзақтығына байланысты іркілдек су нөлден төмен температурада қатады. Берік және іркілдек байланысқан сулар таужыныстарды 105- 110 С температураға дейін қыздырумен немесе зор қысым күшімен ғана ажыратылып алынады.