Балбырауын (күй)

Балбырауын күйі Қ. Сағырбайұлының

«Балбырауын»Құрманғазының асыл мұраларының бірі. Бұл күйді О.Қабиғожин орындаған. Күй от жалындай қызу мен дүрілдеген екпінге, делебеңді қоздыратын жігерге толы. "Балбырауын" күйін 1936 жылы композитор Брусиловкий "Ер Тарғын" операсының финалында қырық кісі орындаған биге музыка етіп пайдаланды. Кейін өзінің "Сарыарқа" атты симфония-сюитасында "Скерцо" бөлімі етіп енгізді. 1938 жылы "Қайта туған Қазақстан" атты симфониясының "Скерцо" бөлімінде пайдаланған. Бүгіндері күйдің екі нұсқасы бар.[1] Оркестрлерде бұл күй эндшпильде ойнатылады.

Күйдің шығу тарихы өңдеу

Бұл Құрманғазының жастау кезінде шығарған күйлерінің бірі. Кейбір мәліметтерге сүйенсек, бұл атау "Балбыр ауан" түрінде туындаған. Кейін дыбыстық өзгеріске ұшыраған. Атаудың мәні: "маужыра қып" жан дүниеңді балқытып,кейде бекітіп, кейде босатып, еркінен айыратын тамылжыған ауан (әуен). Бұл пікірдің дәлдігі төмендегіше дәлелденді: тілімізде бір сөз жуан да, жіңішке де айтыла береді: ауан не әуен, қары не кәрі, ауада не әуеде, т.б.[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Әбіш Кекілбаев кітабынан
  2. "Құрманғазы" жинақ кітабы - Алматы, "Арыс" қоры баспасы, 2012 жыл.