Батыс зауза қоңызы

Батыс зауза қоңызы
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Буынаяқтылар;
Табы:	Жәндіктер;
Сабы:	Қатты қанаттылар;
Тұқымдасы:	Тақтамұртты қоңыздар;
Тегі:	Шартылдақ қоңыз;
Түрі:	M. melolontha;
Екі-есімді атауы
	Melolontha melolontha; Linnaeus, 1758

Батыстық май шартылдауығы (лат. Melolontha melolontha) — Тақтамұртты қоңыздар тұқымдасының Шартылдақ қоңыз тегінің ірі қоңызы.

Таралуы

Ресейдің батыс және оңтүстік батысынан Псков–Смоленск–Харьков–Ставрополь жолағында көп тараған.

Биологиялық сипаттамасы

Дене тұрқы шамамен 23-31 мм ұзындығымен, қуатты дөңес денесімен. Негізгі түсі қара, қанат үсті, аяқтары және мұртшалары, щупиктері және пигидилері ақшыл қоңыр түсті. Ерекшелігі, түсі өзгеруі мүмкін. Алдынғы арқасынан созылған кішкентай басы, шеттерінен қалың ақшыл қоңыр түктермен жабылған. Басында веер тәрізді орналасқан мұртшалары бар. Қоңыр қанат үстілерінде төрт төртен қабырғалары болады. Қарынның шеттерінде ақ үш бұрышты дақтар жақсы көрінеді.

Қоңыздар топырақта қыстайды. Көктемде шығыстық қоңыздарға қарағанда, екі жұмаға ке ұшып шығады. Бұл мезгілде олар орман шошақтарына, бақтарға, парктерге, жеке тұрған ағаштарға бағытталады. Орман ағаштарының ішіндегі қореккөз – емен ағашы. Биология бойынша шығыс май шартылдауықтарымен ұқсас.

Шартылдауығының жұмыртқалары сопақ, түсі кіршен ақ, көлемі шамамен 3х2 мм болады. Дернәсілдері етті, сары- ақшылдау, пішіні «С» әрпі тәріздес. Басы қоңырлау төртмүшелi мұрттар және күштi жақтармен. 3 қос кеуде аяқтары болады. Қарын 10 сегменттерден тұрады, екi соңғы олардың iшiнен шомбал. Екi соңғы сегментте 22-30 қыл болатын екi параллел ұзына бойына қатарлары бар. Дернәсілдердің үш жасы болады, бас камераларының ендерімен ерешеленеді. (бірінші жас = 2,5 мм, екінші жас = 4 мм, үшінші жас= 6 мм). Қуыршағы бос, сарылау болып келеді^[1].

Ауыл шаруашылығына зияны

Дернәсілдері топырақ астында өсімдіктердің тамырын бұзып жатқан көпулы зиянкестер. Ауыл шаруашылық дақылдарына дернәсілдері зиянын тигізетін ашық селдір топырақты мекендейді. Орман кескіндерін отырғызу барызында прогалин және орман астына аз шоғырланған май шартылдауығы табиғи жаңару мен орман дақылдарына зияны тиеді. 3-5 жыл ағымында дамиды.

Дереккөздер

↑ "Қазақстанның ұлттық қорықтары мен парктері"

[1] "Қазақстанның ұлттық қорықтары мен парктері"

[1]