Батыс Іле шөгінді алабы

Батыс Іле шөгінді алабы - мезозой-кайнозойдың көмірлі және үміттенерлік газды шөгінділерімен толған, тауарлық Іле ойысының батыс жалғасы бол ып табылатын, ендікке жуық бағытталған бөктерлік ойысым. Ауданы 18 мың км2, Алматы облысының жерінде орналасқан. Оңтүстігінен Іле Алатауымен, Солтүстігінде Алтынемел жотасымен және оның батыс жалғасымен, батысында Кіндіктас және Шу-Іле тауларымен шектелген. Көбірек құлдилаған бөлігі Іле Алатауының солтүстік баурайларына сәйкес келеді. Сейсмобарлау мен терең бурғылаудың деректері бойынша осы тұста аймақтық терең жарылым дамығаны анықталган. Алаптың орталық бөлігі осы жарылымды бойлай қулдилаған және онымен бір мезгілде палеозойлық іргетас та- ужыныстары зәулімдене келе жер бетінде (Қапшағай бөгенінің аумағында) ашылған. Геологиялық қүрылысын қалыптастыруға жалпы қалыңдығы 3,0 км-ден асатын палеоген, неоген, антропоген таужыныстарынан қуралған қүмды-сазды түзілімдердің зор кешені қатысқан. Алматы қаласының солтүстік- шығыс шетіндегі Құлжа даңғыл жолының басталар жерінде бурғыланған 10-П параметрлік терең үңғыма 3127 м тереңдікте эоцен таужыныстарын аршыды. Палеоген, неоген шөгінділерінің палеозойлық түзілімдермен жапсарларындағы таралу сипаты, атап айтқанда ермь-карбон таужыныстарынан қуралған таужыныстары бетін тікелей палеоген шөгінділер кемкеретіндігі, Шығыс Іле шөгінді алабымен салыстырғанда Батыс Іле алабының орныға бастау мерзімі кейінірек болғандыгын керсетеді. Қолда бар геологиялық-геофизикалық материалдар алаптың көнелігі Тянь-Шаннің қазіргі қүрылымының қалыптасуына себепші болған неотектоникалық, эпейоргендік қозғалыстармен байланысты екендігін қапысыз дәлелдейді. Аталған 10-П үңғыма кемегімен неоген шегінділерін бұргылағанда 2500 м тереңдікте аз ғана газ шығымдары байқалды, сазды ерітіндінің бетінде және оның үздіксіз газсыздануы кезінде тез жаратылатын газ көпіршіктері пайда болып тұрды. Бұл аймақта іздестіру, дәл сейсмобарлау жұмыстары жүргізілмеген, сондықтан да бұрғылау жұмыстарын жүргізуге дайындайтын құрылымдар жоқ.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақстанның мұнай энциклопедиясы. 2 томдық - Алматы: "Мұнайшы" Қоғамдық қоры, 2005. ISBN 9965-9765-1-1