Бейнежазу

Бейнежазу – 1) көріністік және дыбыстық материалды бейнеүлдірікке жазып алу. Бейнежазу кішігірім аудиторияда жанұяда, бейнесалонда, бейнебарда және өзге де орындарда жүргізіледі. Бейнежазу эфирлі теледидарда колданылады. Онда монтаж, түрлі арнаулы эффектілер, дыбыс пен көріністі реттеу, қадрды тоқтатып кою кондырғысы және т.б. мүмкіндіктер болады. 2) Телевизиялық, радиолоқациялық т.б. сигналдарды магниттік таспаға немесе киноүлдірікке түсіру. Термопластикалық және механикалық әдістермен кескінді дискіге (грампластинкаға) жазып алу мүмкіншілігі де бар. Кескін жазу теледидарға пайдаланылады.

Бейнежазу (телевизия) – өзі пайда болғаннан кейін теледидар бірнеше ондаған жылдар бойы толықтай тікелей эфирде болды, өйткенібейнесигналды техниқалық жолмен жазып алудын сәті түспеді. Өйткені теледидаршылар эксперимент есебінде арнаулы синхронды камерамен бейнені аса жарық кинескоп экраннан түсіріп те көрді. Басқа жолы болған жоқ еді. Магниттік дыбыс жазу өткен ғасырдың 30-жылдарының соныңда тарала бастады. Егер олардың екеуі де электр сигналдарымен берілсе, онда дыбыстық және бейне қатарының арасында айырмашылық жоқ емес пе? Дыбыс жазуды үйренгенде, бейнені жазуды неліктен үйренбегенбіз?

Істің мәні магниттік таспада бейнесигналдың дыбыс сигналына қарағанда жүздеген есе көп орын алатындығында еді. Осыдан келіп кәдімгі таспалық белдекке тек бірнеше секундтық қана бейнежазу жасауға болады, оның үстіне оның магниттік бастиекке қатысты қозғалысын да бірнеше жүз есе арттыру қажет. 1953 жылы бейнемагнитофон жасауға әрекеттенген бірінші корпорация Д.Сарнов пен В.Горыкин басқарған RCA болды, алайда америкалық "ТД аталарының" бұл тәжірибесі сәтсіз болып шықты. Табыс бұрынғы ресейлік Александр Понятов (1892-1980) басқарған америкалық АМРЕХ (аты-жөнінен құралған) фирмасына серіктес болды. Революцияға дейін Александр Михайлович патша армиясында поручик болып қызмет етті. АҚШ-қа эмиграцияға кеткен Понятов өз ісін гаражда ашады. Ол АМРЕХ атты фирманы 1944 жылы тіркетті. Бұл уақытта А. Понятов радиоэлектроника саласындағы елеулі тұлғаға айналған еді. Америкалықтар фашистік Германиядан әкелген қолға түсірілген соғыс олжаларының ішінде магнитофон болды, оны фирма мамандары мұқият зерттеді. Алғашқы әзірлемелердің толықтай дыбыс жазу саласына жататыны шындық еді. Ұзақ ізденістердің нәтижесінде компания инженері Чарльз Гинзбург (1921-92) бойлық емес, көлденең-жолдық жазуды пайдалануды ұсынды.Бұл тіркелген сигналдың тығыздығын елеулі арттыруға мүмкіндік берген болар еді. 1956 жылы 14 наурызда Чикагода VRS 1000 бейнемагнитофоны көрсетілді, ал жарты жыл өткеннен кейін магниттік бейнежазу CBSкомпаниясының эфирінде бірінші рет пайдаланылды. Бейнежазбаның ұзак уақыт бойы ампекстеу деп аталғаны көңіл аударарлық. Фирманың тапсырысы бойынша ені 50,8 мм таспа дайындалды, оған айналып тұратын магниттік бастиектермен қолбеужолдык жазу жүргізілді. 1958 жылы бастап NASA АМРЕХ компаниясының бейнемагнитофондарын ғарыштық ұшулар үшін пайдалана бастады. АҚШ үкіметі олардын әскери мақсаттарға пайдаланылу мүмкіндігінен қауіптеніп КСРО-ға бейнемагнитофондар беруге тыйым салды. Кеңестер Одағында 1956 жылы дыбыс жазу институтында (ВНАИЗ) бейнесигналды эксперименттік жазу өткізілді, алайда тандап алынған параллель жолдардағы сигналдарды бойлық бойымен жазу сәтсіздікпен аяқталды. 1958 жылы Сокольникидегі көрмеде Н.Хрущевқа америаа жағгы оның АҚШ елшісімен кездесуі жазылған бейнекассета тапсырды. Жазбаны ВНАИЗ-ге жіберілді, бірақ жазуды қайта қалпына келтіру мүмкін болмады. Сондықтан КОКП ОК шешім шығарып, Мәскеу мен Ленинградта бейнежазу саласындағы ғылыми жұмыстар жылдамдатылған қарқынмен жүргізіле бастады. 1960 жылы 20 ақпанда Качалов; 24-те (ВНАИЗ) "Кадр-1" бейнемагнитофонына Светлана Жильцова жүргізген эстрадалық концерт жазылып алынды. Бейнежазуды жасау жөніндегі жұмыстар магнитті бастиектердің жүрекшелері үшін арнаулы қатты металл құймасын сендастты дайындауды талап етті. Бірақ тіпті осыдан кейін де бастиектер 100 сағаттан артық жұмыс істей алмады. Келесі проблема бейнесигнал жазу жүргізілген магнитофонда ғана сапалы қалпына келтірілетіндігі болып шықты. Сондықтан алғашқы уақыттарда магниттік бастиектерді таспамен бірге сақтап келді. Бұл проблеманы шешуге тағы да он жыл кетті. Ақпаратты магниттік жазу (Магнитная запись информации) — ақпарат тасымалдаушы материалдың (магниттік таспаның, дискінің және т.б.) магниттік қабаттарының кейбір учаскелерінің қалдықтық магниттілігін жазылатын ақпарат сигналына сәйкес өзгерту арқылы орындалатын процесс.Жаңғырту процесі бұған көрісінше жүргізіледі, яғни қалдықтық магнит өрісі бастиек катушкасында индукциялық электрлік қозғаушы күшін туғызады. Магниттік ақпаратты жазу және оны қалпына келтіру магнитофон, бейнемагнитофон және диктофон арқылы жүзеге асырылады.

Дыбыс жиілігіндегі (30 Гц —16 кГц) ақпараттар жазатын (қалпына келтіретін) магнитофондар үшін үнтаспаның жылдамдығы 9,4 см/с болса, жиілігі 10—15 МГц болатын сигналдар жазатын (қалпына келтіретін) бейнемагнитофондар үшін бейнетаспа 50 м/с жылдамдықпен қозғалуы тиіс. Бейнетаспа шығынын азайту үшін видеомагнитофондарда бастиек таспа қозғалысына қарсы бағытта 3000 айн/мин жылдамдықпен айналатын болады. Жазылатын сигнал тербелісімен модуляцияланған косымша магниттеу тербелісі (40—200 кГц) жазушы бастиектің орамына беріледі. Басқа жазулар түріне қарағанда магниттік жазбалар аппаратуралардың ыңғайлылығымен, жазбаның ұзақ сакталатынымен және бірнеше рет пайдалануға (өшіріп жазуға) болатынымен ерекшеленеді