Белсендірек дыбыстар

Белсендірек дыбыстар

«Я» (йа) әрпі күрделі дыбысты білдіреді және жуан дыбыстармен үндеседі. Басқы көрінісі қазақ сөздерінде жоқ, кірме сөздерде кездеседі.

«Ю» (ыйұу/ійүу) әрпі күрделі дыбысты білдіреді және жуан дыбыстармен үндеседі. Басқы көрінісі қазақ сөздерінде жоқ, кірме сөздерде кездеседі.

Дауыссыз «у», «ң», «й» дыбыстарының басқы көрінісі жоқ.

Дауыссыз «ж», «б», «г», «ғ», «д» дыбыстарының соңғы көрінісі жоқ.

Бұл ережелер кірме сөздерге жүрмейді.

«Ғ/г» қатаң «қ–к» дыбыстарының ұяң жұптары болады. Олар сингармонизм заңына бағынады. «Ғ» жуан дыбыстармен, «г» жіңішке дыбыстармен үндеседі.

Ескерейік:

1 Басқы көріністе «ғ/г» дыбыстары кездессе, «ғана» сөзінен өзгесі кірме сөздер болады

2 Тәуелдік жалғауы жалғанғанда, белсендірек дыбыстар сақталады. Мысалы, “клуб” сөзі “клубым” (І жақ), “клубың” (ІІ жақ), “клубыңыз” (ІІ жақ, сыпайы), “клубы (ІІІ жақ) түрінде жазылады.

Сілтемелер

http://predmet.kz/kz_laws_art/177-belsendrek-dybystar.html Мұрағатталған 26 сәуірдің 2014 жылы.