Бельгия — Қазақстан қатынастары

Бельгия — Қазақстан қатынастары — Бельгия мен Қазақстан арасындағы екіжақты дипломатиялық қатынастар.

Дипломатия

1991 жылғы 31 Желтоқсанда Бельгия Корольдігі Қазақстан Республикасының мемлекеттік егемендігін мойындады.

1992 жылы 25 тамызда дипломатиялық қатынастар орнатылды.

1993 жылғы 15 сәуірде Қазақстан Республикасының Бельгия Корольдігіндегі Елшілігі ашылды.

1996 жылдан бастап Бельгияның ҚР-дағы Құрметті Консулы Д.Париж болып табылады.

1998 жылдың қыркүйегінен бастап Бельгиядағы ҚР Құрметті консулы Антверпен қаласында орналасқан. Ступ.

2006 жылғы қаңтарда Бельгияның Қазақстан Республикасындағы Елшілігі ашылды (Астана қ.).

2012 жылғы 8 маусымда ҚР Бельгиядағы Төтенше және Өкілетті Елшісі болып А. Хамзаев тағайындалды.

2017 жылдың қазан айынан бастап Бельгияның ҚР-дағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Алексис де Кромбрюгге де Пикендаель болды.

Саяси ынтымақтастық

Дипломатиялық қатынастар орнағаннан бері ҚР Президенті Н.Назарбаев Бельгияға 8 рет (1993, 2000, 2002, 2006, 2010 жылы екі рет, 2014 және 2016 жылдары) сапар жасады.

2006 жылы Бельгия королі Альберт II-мен кездесу барысында ҚР Президенті Бельгияның жоғары мемлекеттік наградасымен-Бельгия мен шет мемлекеттердің көрнекті мемлекет қайраткерлеріне берілетін үлкен крест төсбелгісі бар Леопольд I Орденінің Үлкен лентасымен марапатталды.

Мемлекет басшысының 2010 жылғы 24-26 қазандағы Бельгияға ресми сапары барысында Бельгия королі Альберт II және Бельгия Премьер-Министрі и.Летерммен екіжақты кездесулер өтті. Қазақстандық мүсіншілер "Өлімнен де күшті" Семей мемориалы негізінде орындаған ядролық сынақтардың құрбандарына арналған монументтің ашылу салтанаты өткізілді (оны одан әрі Бельгияның Ипр қаласында орнатумен, онда бірінші және Екінші Дүниежүзілік соғыстардың құрбандарына арналған ескерткіштер орналасқан).

Қазақстанға Бельгияның Премьер-Министрі Ж.-Л. Деан (1998 ж.), Бельгияның тақ мұрагері (қазіргі Король) Филипп (2002 ж., 2010 ж.) келді.

2010 жылғы 1-2 желтоқсанда Астанада өткен ЕҚЫҰ саммитінде Бельгия делегациясын Премьер-Министрдің міндетін атқарушы И.Летерм басқарды.

2014 жылғы 8-9 қазанда Мемлекет басшысының Еурокомиссия президенті Ж. М. Баррозудың шақыруымен Брюссельге жұмыс сапары барысында ҚР Президенті Бельгия Королі Филиппен кездесті. Екіжақты ынтымақтастық мәселелері, оның ішінде ядролық энергетика секторы, сондай — ақ өзекті халықаралық мәселелер әңгіменің тақырыбы болды.

2016 жылғы 29-30 наурызда ҚР Президентінің Брюссельге жұмыс сапары өтті, оның барысында Мемлекет басшысы Еуропалық Кеңес пен Еуропалық Комиссияның президенттерімен кездесулер өткізді. Бельгия астанасына келгеннен кейін Мемлекет басшысы 2016 жылдың 22 наурызында Брюссельде болған шабуылдардың құрбандарын еске алу үшін Малбек метро станциясының кіреберісіне гүл шоқтарын қойды. Салтанатты рәсім аясында Н. Назарбаев Брюссель астаналық өңірінің Үкімет министрі Г. Ванхенгельмен әңгімелесіп, қазақстандық БАҚ-қа қысқаша сұхбат берді.

2014 жылғы 29 қыркүйекте Астанада Қазақстан-Бельгия саяси консультациялары өтті. Бельгия делегациясын Бельгия СІМ Шығыс, Оңтүстік-Шығыс Еуропа және Орталық Азия департаментінің директоры Г. Слюваген басқарды, ол ҚР Сыртқы істер министрінің орынбасары А. Волковпен, ҚР Парламенті Сенатының Халықаралық қатынастар, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы И. Адырбековпен және ҚР Парламенті Мәжілісінің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы М. Әшімбаевпен кездесулер өткізді.

2015 жылғы 2 наурызда ҚР Сыртқы істер министрі Е. Ыдырысовтың Брюссельге сапары өтті, оның барысында Бельгияның көші-қон және баспана мәселелері жөніндегі мемлекеттік хатшысы Т. Франкенмен кездесу өткізілді және Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Бенилюкс мемлекеттерінің Үкіметтері арасында дипломатиялық паспорттар иелерін визалық талаптардан босату туралы келісімге, Қазақстан Республикасы мен Бенилюкс мемлекеттері арасындағы келісімге қол қойылды реадмисия туралы және оны іске асыру туралы хаттама.

2016 жылғы 8 қазанда Бельгия СІМ бастамасымен Гамбургтегі ЕҚЫҰ СІМК алаңдарында Сыртқы істер министрі Е. Ыдырысовтың Д. Рейндерспен тағы бір кездесуі өтті, оның шеңберінде Қазақстан тарапынан 2019-2020 жж.

Парламентаралық ынтымақтастық

Парламентаралық ынтымақтастықтың серпіні екі елдің заңнамалық органдарында құрылған "достық топтарының" қызметімен қамтамасыз етіледі.

2011 жылғы сәуірдегі ҚР-дағы мерзімінен бұрын президенттік сайлауға Бельгия Парламентінен бақылаушылар миссиясы қатысты.

ҚР парламенттік делегациясының Бельгияға сапары аясында 2011 жылдың жазында Ипр-да ядролық сынақ құрбандарына монумент орнату рәсімі өткізілді, оны қала әкімдігі мен ҚР Бельгиядағы Елшілігі бірлесіп ұйымдастырды, сондай-ақ ҚР парламенттерінің, Бельгия мен Еуропа Парламентінің депутаттары, көрнекті саяси қайраткерлер мен Еуроодақ институттарының өкілдері, Қазақстан достарының еуропалық клубының тұсаукесері өтті. сараптамалық қоғамдастық, өнеркәсіп және бизнес.

Қазақстанның Достар клубына кірген сенатор П. Вилле 2012 жылы Қазақстандағы парламенттік сайлауды байқауға қатысты. Депутатпен ҚР Парламенті Сенатының Вице-спикері А. Судьин кездесті.

ҚР Парламенті депутаттары Л.Полторабатько мен Г. Исимбаеваның 2013 жылғы 27-29 қарашада Брюссельде өткен әйелдер парламентшілерінің жаһандық форумына қатысуы аясында, оның негізгі тақырыбы "Әйелдер көшбасшылығы арқылы қоғамның трансформациясы" болды, Бельгия Парламенті Сенатының Төрағасы С. Де Бетунмен екіжақты кездесу өтті.

Сауда-экономикалық ынтымақтастық

Өзара сауда құрылымы дәстүрлі болып табылады. Бельгияға түсті металдар, жүн, тоқыма және тоқыма бұйымдары, асыл емес металдар және олардан жасалған бұйымдар, химия және онымен байланысты өнеркәсіп салаларының өнімдері экспортталады.

Қазақстан машиналар мен жабдықтарды, механизмдерді, электротехникалық жабдықтарды, минералдық өнімдерді, оптикалық, фотографиялық және басқа да аспаптарды, тоқыма бұйымдарын, тамақ өнеркәсібі өнімдерін, темекіні, химия және онымен шектес өнеркәсіп салаларының өнімдерін импорттайды.

ҚР-дағы бельгиялық тікелей инвестициялардың (ТШИ) жалпы көлемі соңғы бес жылда 3 3,7 млрд құрады, осыған байланысты Бельгия Қазақстан экономикасындағы 5-ші ірі еуропалық инвестор болды. 2015 жылы ҚР-дағы бельгиялық ПИ $693 млн құрады, 2016 жылдың бірінші тоқсанында Бельгия ҚР-ға 4 44,1 млн жіберді.

Бұл ретте соңғы 10 жылда Бельгияға тек 0 0,1 млн қазақстандық ПИ жіберілді (жобалар 2007 жылы жүзеге асырылды).

2016 жылы ҚР мен Бельгия арасындағы сауда көлемінің баға көрсеткішінің айтарлықтай өсуі байқалады. Мәселен, 2016 жылдың он айының қорытындысы бойынша тауар айналымы 247,8 млн. АҚШ долл. (экспорт — 109,6 млн., импорт — 138 млн.). 2015 жылдың ұқсас кезеңінде тауар айналымы 218,5 млн. (экспорт — 75,5 млн, импорт — 143 млн.)

Бұл ретте 2016 жылдың бірінші жартыжылдығында бельгиялық тікелей инвестициялардың жалпы көлемі 2015 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 288 млн. (229,8 млн. 2015 жылдың бірінші жартыжылдығында). Қазіргі уақытта Қазақстанда бельгиялық капиталдың қатысуымен 35-ке жуық компания тіркелген. Олардың ішіндегі ең ірілері: "Solvay Chemicals International SA."(бұдан әрі - "Solvay")," sarens Group "(мұнай-газ саласының инфрақұрылымы)," Besix "(көлік)," Evolion "(баламалы энергия көздері)," Induss " (су тазарту).

Өңірлік үкіметтермен және бизнес-құрылымдармен — Валлондық экспорт және шетелдік инвестициялар жөніндегі агенттікпен (AWEX), фламандиялық сауда-инвестициялық Агенттікпен (FIT) және астаналық "Brussels Exporters"қауымдастығымен байланыстар дамуда.

Елімізде 16 СӨП және шетелде 25 бельгиялық СӨП біріктіретін Бельгияның сауда-өнеркәсіп палаталары Федерациясымен (СӨП) тығыз байланыста.

Тақ мұрагері Филиптің (Қазіргі патша) Қазақстанға сапары аясында 2010 жылғы 11-15 қазанда Астанада Қазақстан-Бельгия бизнес-форумы ұйымдастырылды, оның жұмысына екі елдің іскер топтарының екі жүзге жуық өкілдері, оның ішінде қазақстандық компаниялардың 130 өкілі, олардың арасында "Самұрық — Қазына "ҰӘҚ"АҚ қатысты, "ҚазМұнайГаз" ҰК " АҚ, "Қазатомөнеркәсіп "ҰАК" АҚ және т. б. Іс-шара қорытындысы бойынша бірқатар екіжақты құжаттарға қол қойылды, олардың ішіндегі ең маңыздылары: ҚР СӨП мен Антверпен-Ваасланд өңірінің СӨП арасындағы әріптестік туралы келісім, "Қазатомөнеркәсіп "ҰАК" АҚ мен "Solvay" компаниясы арасындағы ҚР-да бірлескен кәсіпорын құру туралы келісім, Ақтау және Антверпен порттарының кедендері арасында әріптестік қатынастар орнату туралы Меморандум.

2013 жылғы 17-23 қараша аралығында ҚР-дағы Бельгия мен Бельгиядағы елшіліктерінің, сондай-ақ Алматы қаласындағы AWEX өкілдігінің көмегімен Бельгиялық кәсіпкерлердің шағын және орта бизнес саласындағы делегациясының Қазақстанға сапары өтті (шамамен 25 компания). Сапар барысында AWEX басқарма төрағасы Ф. Суинен бастаған делегация өкілдері жергілікті және орталық органдардың, даму институттарының басшылығымен және Астана, Қарағанды және Алматы іскер топтарының өкілдерімен кездесулер өткізді.

Бизнес-форум барысында Қарағандыда "Сары-Арқа "ӘКК "ҰК" АҚ мен AWEX арасында өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылды.

2014 жылғы 5-8 қарашада Қазақстанға валлондық кәсіпкерлер (шамамен 48 компания) сапармен келді. Сапар барысында AWEX бас директорының орынбасары Ш. Де Бле бастаған бельгиялық делегация ҚР жергілікті және орталық органдарының, даму институттарының басшылығымен, Астана және Алматы іскер топтарының өкілдерімен, сондай-ақ Универсиада-2017 ұйымдастыру комитетінің өкілдерімен кездесулер өткізді. Елшіліктің көмегімен 2016 жылғы 20-24 маусым аралығында AWEX бизнес делегациясының (Валлония ТП) Қазақстанға сапары өтті, оған 7 компания кірді. Миссия Астана, Алматы және Өскемен қалаларында болды. AWEX бизнес делегациясының 2017 жылғы наурызда ҚР-ға кезекті сапарын ұйымдастыру туралы уағдаластыққа қол жеткізілді.

Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық

Қазақстандық жоғары оқу орындары (Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті, ҚазҰТУ, Қазади) мен Гент университеті қауымдастығының мүшесі — бельгиялық "Howest" арасындағы ынтымақтастық табысты дамып келеді.

2011 жылғы 13 қазанда "ядролық қарусыз әлем үшін" халықаралық форумына қатысу аясында Бельгия ядролық зерттеу орталығының делегациясы Назарбаев Университетіне барды. Энергетика орталығының директоры Қ. Байғаринмен кездесу қорытындысы бойынша Семей полигоны ауданында радиациялық ластанудың салдарын бейтараптандыру бойынша бірлескен зерттеулер саласындағы перспективалық ынтымақтастықтың негізгі бағыттары айқындалды.

2012 жылғы 16-19 Наурызда Бельгияның Ипр қаласының мэрі Л. Деане бастаған "бейбітшілік үшін Мэрлер" халықаралық ұйымының Еуропалық делегациясы ШҚО-ға (Өскемен, Семей, Курчатов қалалары) және Астанаға барып, "жаңа ұрпақ — ядролық қарусыз әлем үшін"халықаралық конференциясына қатысты. Басты оқиғалар Семей қаласында Ұйым Хатшылығы өкілінің кеңсесінің ашылуы, сондай-ақ Өскемен, Семей, Курчатов, Қарағанды, Павлодар, Риддер және Зырян қалалары әкімдерінің "бейбітшілік үшін Мэрлерге" кіру рәсімі болды.

Сапар барысында Семей және ОЖБ қалалары арасында бауырластық байланыстар орнату туралы Меморандумға қол қойылды.

2012 жылғы 27-29 наурыз аралығында ЕО "халықтың билікке деген сенім деңгейін арттыру" жобасы аясында Алматы қаласы әкімінің орынбасары С. Сейдумановтың Бельгияға сапары өтті. Сапардың мақсаты жергілікті өзін-өзі басқару деңгейінде шешім қабылдау процесіне азаматтардың қатысуын арттыру үшін Бельгияның жұртшылықпен жұмыс тәжірибесін зерттеу болды. Батыс Фландрия губернаторы К.Декалювемен кездесулер өтті.

Денсаулық сақтау саласындағы екіжақты ынтымақтастықты одан әрі нығайту мақсатында ҚР Денсаулық сақтау вице-министрі Э.Байжүнісов 2012 жылғы сәуірде Бельгияның жетекші клиникалары мен ауруханаларының тобын біріктіретін ірі коммерциялық емес медициналық ұйым — Healthcare Belgium-мен келіссөздер жүргізді.

2013 жылдың мамыр және қазан айларында vyncke Energie президенті Д.Винк бастаған бельгиялық кәсіпкерлер Бельгиядан Қытайға Жібек жолы арқылы, ҚР оңтүстік өңірі арқылы екі апталық автотурлар жасады.

А. Кашечкин атындағы велоспорт академиясы бельгиялық инженер Г. Брюирдің жобасын қолдады, ол 2013 жылдың маусым айында Брюссельден Астанаға күн батареялары бар велосипедпен велошеруді жүзеге асырды.

2013 жылғы 31 қыркүйек — 6 қазан аралығында Антверпен қаласында өткен гимнастикадан әлем чемпионатына сегіз қазақстандық спортшы қатысты.

2014 жылғы 29 наурызда Антверпен қаласында Бельгиядағы Азия елдері қауымдастығының қамқорлығымен және қазақстандық диаспораның қатысуымен Халықаралық ана тілі күні өткізілді. 2014 жылғы 9 маусымда "G-Global" жобасын және EXPO-2017 көрмесін қолдау мақсатында әлемдік мотоцикл жарысы аясында Брюссельге үш қазақстандық мотоциклші келді. Қазақстандық байкерлер бельгиялықтарды ҚР мәдениеті мен жетістіктерімен таныстырды, сондай-ақ әріптестерімен байланыс орнатып, соңғыларын Қазақстанға осындай мотошеру жасауға шақырды.

2014 жылғы 14-20 қыркүйекте Антверпенде зияткерлік мүмкіндіктері шектеулі адамдарға арналған арнайы Олимпиадалық Еуропалық жазғы ойындарға 50 адамнан тұратын қазақстандық делегация қатысты. Жарыс қорытындысы бойынша қазақстандықтар 12 алтын, 11 күміс және 14 қола медаль жеңіп алды.

2014 жылғы 4 қарашада әлемдік тур аясында Бельгияда (Антверпен қ.) алғаш рет "Астана Опера" мемлекеттік опера және балет театрының қойылымы өтті, оған 190 қазақстандық әртіс қатысты.

2014 жылғы 8 қарашада Брюссель қаласының бейнелеу өнері орталығында Астана әкімдігінің қолдауымен Ө. Байбусынованың жетекшілігімен Музыкалық ансамбльдің өнер көрсетуі өтті, онда негізгі аспаптар домбыра мен қобыз болды.

2016 жылғы 15-21 наурызда Астана Опера солисті М. Мудряк Бельгия тарапының шақыруымен Валлон Корольдік операсының (Льеж қ.) театрлық қойылымдарына қатысты.

Қазақстанның Бельгиядағы елшілері

1. А. Қырбасов (1993-98)
2. А. Есімов (1998-2001)
3. Т. Сүлейменов (2001-03)
4. К. Жигалов (2003-09)
5. Е. Өтембаев (2009-12)
6. А. Хамзаев (2012-22 мамыр 2018 жыл )
7. А. Құспан (03.07.2018 бастап)

Бельгияның Қазақстандағы елшілері

1. Кристиан Мершман (Christian Meerschman) 2006-2009
2. Даниэль Бертран (Даниэль Бертранд) 2009-2013
3. Мишель Питерманс (Michel Peetermans) 2013-2017
4. Алекси де Кромбрюгхе де Пикендаель(Alexis de Crombrugghe) 2017 ж-