Бизнес-процесс

Бизнес-процесс - бұл тұтынушылар үшін белгілі бір өнімді немесе қызметті жасауға бағытталған өзара байланысты әрекеттер немесе жұмыстардың жиынтығы.BPM басқару концепциясы (ағылшынша business process management) бизнес-процестерді кәсіпорынның маңызды ресурстары ретінде қарастырады және оларды басқарудың негізгі ұйымдық жүйелердің бірі ретінде қарастырады. Бизнес-процестердің үш түрі бар:

• басқарушылық - корпоративтік басқару және стратегиялық басқару сияқты жүйенің жұмыс жасауын басқаратын бизнес-процестер;
• операциялық – ұйым қызметінің негізгі бағыттарын білдіретін, кірістің негізгі ағынын құрайтын (жеткізу, өндіру, өткізу, өткізу немесе қарызды өндіру);
• сүйемелдеушілік – ұйымға қызмет көрсететіндер (бухгалтерлік есеп, кадрларды іріктеу, техникалық қамтамасыз ету).

Бизнес-процесс тұтынушылық сұраныстан басталып, оны қанағаттандырумен аяқталады. Процесске бағытталған ұйымдар бір бизнес-процесті орындау кезінде ұйымның екі түрлі бөлімшелерінің қиылысында пайда болатын кедергілер мен кідірістерді жоюға тырысады. Бизнес-процестің өз атрибуттары бар, бірақ сонымен бірге негізгі бизнес-процестің мақсатына жетуге бағытталған бірнеше ішкі процестерге, процедураларға және функцияларға бөлуге болады. Мұндай бизнес-процесті талдау әдетте белгілі бір әрекет деңгейлері арасында бөлінген бизнес-процесті және оның ішкі процестерін картаға түсіруді қамтиды. Бизнес-процестер тұтынушылар үшін бағалық пен құндылықты тудыратындай және кез келген қажетсіз немесе мүлдем қажетсіз әрекеттерді жойатындай құрылымдалу керек. Тиісті түрде құрастырылған бизнес-процестердің өнімі тұтынушылық құндылық пен табыстылықты арттырады (өнім немесе қызметті өндірудің төмен құны). Модельдеу мақсатына байланысты бизнес-процестерді әртүрлі тәсілдермен талдауға болады. Бизнес-процестерді талдау бизнесті модельдеуде, функционалдық шығындарды талдауда, ұйымдық құрылымды қалыптастыруда, бизнес-процестерді реинжинирингте және технологиялық процестерді автоматтандыруда қолданылуы мүмкін. Ағымдағы әрекеттерді талдау әдістерінің бірі бизнес-процестің «сол қалпында» (as is) үлгісін құрастыру болып табылады. Осыдан кейін бизнес-процестің моделі сыни талдауға ұшырайды немесе арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы өңделеді. Талдау нәтижелері бойынша «қалай болады»(to be) бизнес-процесінің моделі және қажетті өзгерістерді енгізу бойынша іс-шаралар жоспары қалыптастырылады. Бизнес-процестерді визуализациялау үшін блок-сызбалардың әртүрлі модификациялары түрінде әртүрлі графикалық белгілер жиі пайдаланылады, бизнес-процестерді модельдеу үшін қолданылатындардың ішінде BPMN (жұмыстың функционалдық реттілігі), EPC (жұмыс оқиғаларының реттілігі), IDEF0 - жұмыстың логикалық тізбегі.