Билль (лат. bulla — мөр басылған құжат) — ағылшындық-саксондық құқық жүйесінде заң шығарушы органның қарауына ұсынылатын заң жобасы.

Ұлыбританияда, АҚШ-та, Канадада және т.б. ағылшын тілдес елдерде қолданылады. Сондай-ақ, кейбір конституциялық актілер де осылай аталады. Мысалы, “Құқылар туралы билль”АҚШ-тағы формалды конституциялық декларация немесе заң шығарушылық ереже. Оның көмегімен үкімет өз азаматтарының негізгі құқылары мен бостандықтарын айқындайды және оларды өз уәкілетін асыра пайдаланған өкіметтің өктемдігінен қорғайды.[1]

“Құқылар туралы билль” алғаш рет 1689 ж. Англиядағы парламенттің “корольдік тәжден” мәртебелілігін арттырған “революцияның” (1688) нәтижесінде қабылданды. Сөйтіп бұл құжат 1776 ж. Виргиния штатының “Құқылар туралы биллінің”, яки 1791 ж. АҚШ Конституциясына енгізген 10-түзетімнің, сондай-ақ, канадалық “Құқылар туралы билльдің” ізашар үлгісі болды. Арада 100 жыл өткен соң Францияда “Адам мен азаматтық құқылары декларациясының” қабылдануына да елеулі ықпал етті. Сонымен қатар АҚШ пен Ұлыбританияда жекелей, қаржылық және қаржылық емес қарым-қатынастар биллі де қолданылады.[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
  2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3