Биомембраналар

Биомембраналар — барлық тірі жасушада ішкі бөліктерді сыртқы ортадан бөліп, жұқа қабық тұрады. Ондай қабық плазмалық мембрана деп аталады. Жасуша ішіндегі ядро, митохондрия, хлоропластар, гольджи аппараты, эндоплазмалық ретикулум, лизосома сияқты органеллаларды да жеке мембрана қоршап тұрады. Бұл аталған органеллаларды плазма бөліктерінен (ферменттерден, метаболиттерден жəне т.б.) мембрана бөліп тұрады.

Мембрана жартылай өткізеді, ол арқылы молекулалар мен иондардың өтуі таңдамалы түрде іске асырылады жəне ол активті түрле реттеліп отырады. Көптеген заттар активті түрде тасымалданып, мембрана арқылы ішке енеді.

Табиғи биологиялық мембрана жартылай өткізгіш түрінде жаратылған. Жартылай өткізгіш дегеніміз - өте кішкентай тесіктері (каналдары) бар қалқа. Сол тесіктер арқылы еріткіштердің молекулалары (судың), кейбір басқа молекулалар, иондар іріктеліп өткізіледі. Ол бір молекулаларды өткізіп, басқаларын ұстап қалады, ерекше сүзгі қызметін атқарады. Ал көптеген қосылыстардың мембрана арқылы өтуі активті түрінде, энергия күшімен орындалады.

Лабораториялық жұмыстарда жасанды жартылай өткізгіш қолданылады. Ол целлюлозадан алынған целлофан. Целлофан арқылы су, минерал иондары өтеді, ал жоғары молекулалы қосылыстар (ақуыздар, тағы басқалар) өте алмады.

Тағы қараңыз

• Торша мембранасы