Блумфонтейн
Блумфонтейн (африкаансша -{Bloemfontein}-) — ОАР қаласы, орталығы Фри-Стейт, елдің соттық астанасы.
| Қала | |
| Блумфонтейн | |
| Bloemfontein Mangaung | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Аймағы | |
| Аудан | |
| Жергілікті муниципалитет | |
| Мэр |
Гертруде Мотхупи |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
29°06′ о. е. 26°13′ ш. б. / 29.100° о. е. 26.217° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 29°06′ о. е. 26°13′ ш. б. / 29.100° о. е. 26.217° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1846 |
| Жер аумағы |
333,7 км² |
| Орталығының биiктігі |
1 395 м |
| Климаты |
шөлейт |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
328 773 адам (2001) |
|
bloemfontein.co.za (ағыл.) | |
Блумфонтейн шекарасы
| |
Тарихы
өңдеу
Ресми, қала 1846 жылы тұрғызылды, және 1854 жылдан 1902 жылға дейін Қызғылт сары Республикасының астанасы болды. Темір жол 1890 жылы салынып, Блумфонтейнді Кейптаунмен байланыстырды.
1899 жылы қалада Блумфонтейндік конференция өтті. Бұл конференция англо-бурлық соғыстың алдын ала алмады. 1912 жылдың 8-ші қаңтар күні қалада Африкалық конгресстің іргесі қаланды. Оның мақсаты қара нәсілді тұрғындардың құқықтарын қорғайтын заңдар қабылдау болды. Конгресстің отырысына ақын Джон Дьюб қатысқан болатын, кейіннен алғашқы президенті болды.
Жазушы Дж. Р. Р. Толкин, атақты «Сақиналар Әміршісінің» авторы, Блумфонтейнде 1892 жылдың 3 қантарында дүниеге келді.
Климаты мен географиясы
өңдеу
Блумфонтейн - оңтүстік-батысынан шөлейтті аймақ Карруға аусатын, Ұзын Велд аймағының оңтүстігінде орналасқан (теңіз деңгейінен 1300—2000 метрде орналасқан).
Қаланың климаты шөлейтті, жазы ыстық, ал қысы салқын, құрғақ. Қар бірнеше жылда бір рет жауады (соңғы рет 2007 жылы). Жауын-шашын отраша деңгейі — 559 мм.
| Блумфонтейн ауа райы | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | Жыл |
| Абсолюттық максимум, °C | 6,0 | 4,0 | 1,0 | −3 | −9 | −9 | −10 | −10 | −7 | −3 | 0,0 | 3,0 | −10 |
| Орташа максимум, °C | 31,0 | 29,0 | 27,0 | 23,0 | 20,0 | 17,0 | 17,0 | 20,0 | 24,0 | 26,0 | 28,0 | 30,0 | 24,0 |
| Орташа температура, °C | 23,0 | 22,0 | 19,5 | 15,5 | 11,5 | 7,5 | 7,5 | 10,5 | 14,5 | 17,5 | 20,0 | 22,0 | 16,0 |
| Орташа минимум, °C | 15,0 | 15,0 | 12,0 | 8,0 | 3,0 | −2 | −2 | 1,0 | 5,0 | 9,0 | 12,0 | 14,0 | 8,0 |
| Абсолюттық минимум, °C | 39,0 | 39,0 | 35,0 | 33,0 | 30,0 | 25,0 | 24,0 | 29,0 | 34,0 | 35,0 | 37,0 | 38,0 | 39,0 |
| Жауын-шашын нормасы, мм | 83 | 111 | 72 | 56 | 17 | 12 | 8 | 15 | 24 | 43 | 58 | 60 | 559 |
| Дерекнама: Ауа райы мен климаты | |||||||||||||
Халқы
өңдеуСоңғы рет халық санағы 2001 жылы болды. Мәліметтерге сүйінер болсақ, Блумфонтейн қаласының тұрғындары (ауылдармен қоса) 328 773 адам, олардың ішінде негрлер — 72,6 %, ақтар — 22,2 %, түстілер — 5,2 %.
Негізгі демографиялық үрдістер тәртіптің жойылуынан кейін, ОАР-да ақ нәсілді адамдардың саны азайып (эмиграция әсер етті), билік қара нәсілділердің қолына өте бастайды. Бұл түстілердің басқа үлкен қалаларға көшуі (Йоханнесбург, Кейптаун, Дурбан), негрлердің санының өсуі (басқа африкалық елдерден иммигранттардың көп болуынан) секілді үрдістер де болды. Осылай, казіргі таңда санақ кезінде ақтар мен түстілер саны азырақ та, ал қаралар саны көптеу.
Басты әкімшіліктің, бизнестің және ұлттараралық қарым-қатынас тілі болып африкаанс (халықтың 1/4-нің туған тілі) табылады. Қара нәсілділер күнделікті өмірде жергілікті тілдерді де қолданады(сото, тсвана, коса).Өкімет африкаанс тілін ығыстыру үшін ағылшын тілін қосу жұмыстарын жүргізіп жатыр, соның арқасындаа жастардың көпшілігі ағылшын тілінде сөйлей алады.
Экономика және тасымал
өңдеуАлтын және уран кен орындарын игеруі, Блумфонтейнің үлкен өндіріс орталығына айналуына зор үлесін қосты. Темір өңдеу кәсіпорны, шыны, тамақ, темекі, тері өңдеу өнеркәсіптері де бар, сонымен қатар университет пен "Бойден" обсерваториясы бар.
Блумфонтейн — темір жол және автокөлік жолдарының үлкен түйіні, ол арқылы N1 (Кейптаун — Байтбридж), N6 (Ист-Лондон — Блумфонтейн) және N8 (Кимберли — Масеру) секілді, маңыздылығы ұлттық дәрежедегі жолдар өтеді. Қалада жылына 400 мың адам жолашы айналым (2011 жыл) жасайтын "Брам Фишер" (афр. Bram Fischer) атындағы муниципальды аэропорт (IATA: BFN, ICAO: FABL)орналасқан. Йоханнесбург, Кейптаун, Дурбан және Порт-Элизабет қалаларын тікелей рейстер әрдайым жүріп тұрады.
Қаланың көрікті жерлері
өңдеуҚазіргі таңда Блумфонтейн — Фри-Стейт провинциясының астанасы мен ОАР-дың соттық астанасы. Қаланың көрінісіне шолу үлкен төбеде орналасқан алаңқайдан басталады. Төбешіктің атауы — Нэвэл Хилл, Англо-бурлық соғыс кезінде бұл жерде қондырылған, ағылшын кемелері зеңбректерінің, батареясының белгілеуінен шығады.
- Голден-Гейт-Хайлендз ұлттық саябағы Фри-Стейт провинциясында, Малути тауларының етегінде орналасқан. Ол жел мен жаңбыр әсерінен әртүрлі қызықты кескіндерге ие болған, тік жарлы құм жартастарымен атағы шыққан. Саябақта сирек кездесетін сақалды қаршыға, жарғақ тырнақұтан және қара бүркіттер мекен етеді.
- 1849 жылы тұрғызылған алғашқы ратуша, 1893 жылы құрлысы аяқталған, Фри-Стейт архитектурасының маржаны саналатын - төртінші ратуша; ескі президенттің резиденциясы; Апелляцичлық және Жоғарғы соттардың ғимараттары.
- Ұлттық мұражай дүниежүзі ғалымдарының арасында танымал: бұл жерде пілдің 11 граммдық эмбрионы сақталып тұр, 48,89 кг-дық метеорит және де басқа сирек кездесетін жәдігелер бар.
- Әйелдер мемориалы — таңқалдыратын құмнан жасалған ескерткіштің ұзындығы 36,5 метр, англо-бурлық соғыс кезінде британ лагерлерінде қаза тапқан 26 000 бур әйелдері мен балаларына арналып салынған..
- Бур Республикикасының әскери мұражайы.
- Африкаанс ұлттық әдеби мұражайы.
- Гамильтондағы шие бақшасында алты мыңнан астам шие ағашы отырызылған; Корольдық раушан саябағында төрт мыңнан астам раушан гүлі отырғызылған.
- Бастуо ауылы сото өмірінің тарихы, мәдениеті және кейпі жайлы түсінік береді.