Бу шығырының құрылымы
Суретте аз қуатты активті бу шығырының құрылымының мысалы берілген. Шпонка және кесілген конусты төлкелер көмегімен дискалар 1 тегіс білік 12 бетіне отырғызылған. Айнымалы жұмыс режимінде дискілер жағында қысымдар айырмашылығы туындағанда буды шығару үшін екінші және үшінші қысым сатыларының дискаларында қысымды түсіретін тесіктер көрінеді. Мұндай тесіктердің болуы шығырдың жұмыс істеуінде тірегіш мойынтіректі төмен қарқындылыққа есептеуге мүмкіндік береді. Мүндай қосқыш шығыр қаңқасында да 7 бар, сондықтан қаңқаның жоғарғы бөлігін көтерумен бірге диафрагманың жоғарғы жартысы көтеріледі. Жинақталған диафрагма ортасында шығыр білігіне арналған тесік орналаскан, онда сатылар арасында шығынды азайту үшін лабиринттік тығыздағыштар 11 орнатылған. Диафрагмалар айналасында саптамалар 9 орналастырылған. Шығырға берілетін бу реттегіш кланнан 5 және бірінші сатының 3 саптамасы арқылы өтеді. Реттегіш клапан жұдырықшалы білікпен 6 басқарылады. Екі жұмыстық калақшалары 8 бар Кертис дискасы қысымның бірінші сатысы болып табылады. Жоғары қысымды лабиринттік тығыздағыш 20 арқылы өтетін будың бір бөлігі вестовой құбырмен 4 машина бөлімінің атмосферасына шығарылады. Бұл будың екінші бөлігі 19 құбыр бойымен 13 лабиринттік м.иыздағьшіка төмен қысым жағынан өткізіледі және онда тағы да екіге бөлінеді: оның бірі өңделген бумен бірге конденсаторға түседі ал екіншісі 10 вестовой құбыр бойымен атмосфераға шығарылады. Шығыр білігі оң жағынан 14 мойынтірекке тіреледі, оның арғы жағында генератор білігіне жалғану үшін 15 муфтаныңжартысы орналасқан. Фундаменттік 17 шанаққа орналасқан 16 тіреуге 14 мойынтірек қондырылған. Сол жағынан білікге 23 тірегіш және 24 тіреуіш мойынтіректер орналасқан. Тісті май 21 сорғысы және орта тепкіш 22 реттегіш білікпен червячкалы беріліс арқылы қосылган. Өңделген бу конденсаторға 18 шығару түтікшесі арқылы түседі.
Бу шығырының реттегіш механизмі (теплофикация қажеті үшін реттеусіз бу алуда) электрлік реттегіш жүктемесі және шығыр білігінің айналу жнілігінің минималды өзгерісінде беретін қуаты арасындағы тепе теңдікті сақгауға арналған. Ортақ жүйеге параллель жұмыс істеуде біліктің өзгеріссіз айналу жиілігінде генератор жүктемесі мен шығыр қуатының өзгерістерінің тең- ділігі реттегіш механизм көмегімен сақталады. Ретгегіш меха- низм құрамына: жылдамдықты (орта тепкіш) реттегіш; бу бөлу қондырғысы; реттегіштей бу бөлу қондырғысына беріліс кіреді. Сонымен бірге реттегіш механизміне стопорлық клапан жетегі бар сақтандырғыш жылдамдык қосқышы жатады.
Қарапайымда реттегіш пен клапан арасына реттегіштің тоқтау екпінін жоғарлатуға мүмкіндік беретін сервомотор қойылады. Бұдан басқа сервомоторлы реттегіш бұрыштық айналу жиілігін тез және дэл реттеуді қамтамасыз етеді. Шығырларда жылдамдықты реттегіштің сервомоторға қосылуының әртүрлі тәсілдері қолданылады: иінтіректі (механикалық) беріліс және заманауи гидродинамикалық беріліс. Шығырдың жұмыс процесіне әсер етуге байланысты бу бөлу жүйесі келесідей бөлінеді: саптамада және бір реттегіш клапанда буды жұмсарту есебінен дроссельдеу, мұнда бірінші сатының саптамалары бір топқа бірігеді және олардың әр бірінде ерекше клапанынан будың кіруі бар. Шығырды бөлшектеп жүктемелеуде саптамалық бу бөлу будың төмен шығынын береді. Дроссельдік иін тіректі байланысты реттеуде червякті берілісі 4 бар шығыр білігі 3 орта тепкіш реттегішінің 5 тік берілісімен қосылған. Бұл біліктің төменінде 6 құбыр арқылы ссрвомоторға және 1 құбыр акылы мойынтірекке май беретін май сорғысы 2 орналасқан. Сервомотор цилиндрден 7 тұрады, ал онда піспек золотнигі 9 және дроссельді клапанмен 11 бір штокта отырған піспек 5 бар. Реттегіш муфтасын, реттығын иітокын және дроссельді клапан штокын қозғапту өз ара реттегіш иін тірекпен (кері байланыс рычагі) 10 байланысқан. Жүктемені көбейтуде шығыр білігінің айналым жиілігі біршама төмендейді. Реттегіш жүктерінде орта тепкіш күштері де азаяды, осының нәтижесінде олар бір біріне жақындап реттегіш муфтасы төмен туседі. Сонымен бірге иінтіректің 10 сол қанат шетіде Л нүктсеіне дейін сервомотор золотнигін төмен жылжыта отыра томендейді. Май 6 құбырдан піспек 8 астына кіріп оны және дросселъдік клапанды 11 көтереді. Шығырға будың берілуі көбейеді. Піспек ЛВ сызьіғы бойымен иін тіректі 0 орынына дейін көтерілуін тоқтатпайды, ол сервомотор цилиндріне май берілу тоқтағандағы цеп ығын орынымен анықгалады. Бу беруді көбейтуде шығыр одан әрі жоғары қуатты береді, бірақ төмен айналым жиілігінде.
Шығыр жүктемесін төмендетуде реттеу жүйесінің эле- моиттерінің өзара әсерлесуі кері тізбекпен жүреді, нәтижесінде күш азаяды, ал айналым жиілігі көбейеді.
Дереккөздер
өңдеу1. КӨЛІК ТЕХНИКАСЫНЫҢ ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ҚОНДЫРҒЫЛАРЫ
М.О. Мусабеков, А.С. Шанлаяков, М.А. Текебаева
ҚР-ның Жоғары оқу орындарының қауымдастығы
УДК 620.9(075)
ББК 31.16Я7
/Алматы 2011 /М79