Білекке-білек

Білекке-білек — жазушының әңгімесі. Әуезов 1933 ж. Жуалы ауданына (қазіргі Түлкібас ауданы, Шұқырбұлақ ауылы) келгенде, аудан орталығы Ванновка (қазіргі атауы - Тұрар Рысқұлов) ауылында Жұмағұл Жұмаділовпен танысып, достасады. Жұмағұл жазушыға арнап Ақсу-Жабағылы қорығына киіз үй тіктіріп, арнайы күтеді. Ай бойы осы жерден Жуалы ауданына қарасты ұжымшарлардың бәрін аралап, сол кезеңнің өмір тынысын көзімен кереді, кісілермен әңгіме-дүкен құрып, болашақ шығармаларына қажет дерек кездерін жинастырып, кісілердің сөйлеу ерекшелігіне ден қойып, берін қойын дептеріне жазып отырған. Автор әңгімеде ұжымшар адамдарының (Мақпал, Айша, Несібелі, Қожық) бір мақсаттағы тілек бірлігін, ауызбірлігін еңбекте шындалған саналылық деп түсіндіреді. Әр ұжымшарда жүріп, бастары ойда жоқта енді ғана қосылып отырса да, бәрі іштей білекке-білек, тілекке-тілек қосқан адамдар ретінде суреттеледі. Жазушы осылай жаңа адам бейнелерін жайма-шуақ күйде, жарқын кескінде суреттейді, Жазушы қай туындысы болса да, оны жазбас бұрын шығарма негізіне өмірде нақты болған шындықты алу үшін ұзақ іздену, зерттеу арқылы керген-білгендерін ой сарабына салып, көңілге ұялатып, қажеттілерін ғана екшеп, қағазға түсірген. «Білекке-білек» әңгімесі де өмірге осылайша келген. «Жолдан» деп аталатын қойын дәптеріндегі (М°457-папка) асығыс түскен деректер осыны делелдейді. Қойын дептерге түскен, жазушы аралап танысқан 33 ұжымшар, ондағы 14 жер, су, мекен атаулары, жүзбе-жүз кездесіп, әңгіме- лескен 40-тан астам кісінің сөзі мен тағдыры «Білекке-білек» жене «Іздер» атты әңгімелерінің желісіне арқау болған. Мысалы, «Ж-ныһ сөзі» дегені, осы әңгімедегі Жақыптың әрекеті арқылы берілетін керіністер - Жұмағұл Жұмаділовтың бейнесі екенін кереміз. Әңгіме алғаш рет жазушының 1934 ж. «Социалды түлік», 1935 ж. «Тастүлек» жинақтарында, кейін 5 томдық (М., 1956, орыс тілінде), 12 томдық (1967), 20 томдық (1979) шығармалар жинағында жарияланды.