Бітеу жара

Бітеу жара - мал ауруының бір түрі. Бул мал денесіне тікен, шөгір, жарғышақ, тіс, тас, пышақ, біз және т.б. жарақаттайтын зат кіргенде, жара аузы жабылып,сол жерге жара түсірген заттың уыты жайылып іріңдеуден пайда болатын мал ауруы.

Кей жағдайда жараның уыты дененің басқа бір бөлігін іріңдетуі мүмкін. Алайда ірің өз айналасын ірітіп, өлеттендіріп, кеулейді. Ірің кеулеген сайын жараның аумағы ұлғайып, дененің сол түсын қатты солқылдатып, сыздатып ауыртады, ірің кеулеген жердің үстін қолмен басса, мал ауырсынады.

Қазақ емшілері бітеу жараны ине, біз, қандауыр,пышақ тәрізді құралдармен жарып, ішіндегі қанды ірің-соқтаны шығарып, ірің кеулеген қуысты жуып-шайып,тазалайды. Егер жара көлемі үлкендеу болып қан-сөл ағып тұратындай болса, ірің кеулеген қуыстың асты-үсті мен екі жанын тесіп тазалайды немесе қуыстың бетін ойып алып, жараның бетін ашып, жайдақ жараға айналдырады. Күнде жуып-шайып, кептіріп талқандаған ұлар етін, қыздырылған май, қаймақ және т.б дәрі-дәрмек жақса, жараның беті қуырылып, тез жетіледі. Ал егер жара өлеттене берсе, оны ақ дәрі, у қорғасын, адыраспан,қара жусан сияқты улы шөптердің қайнатылған суымен жуады. Сонымен қатар шыбын-шіркей қонбау үшін ащы иісті шөптің ұнтағы қосылған майлы күйені айналасына жағып қояды. Жара жазыла бастағанда қышынады,шыбын-шірекей қонғанда жараны тістеп, жұлып, аяғымен қағып, жараны ұшықтыратын малдарға мойын ағаш, кескек тағылады.