Бұдабай Қабылұлы

Бұдабай Қабылұлы (1842, Шиелі ауданы Жөлек ауылы – 1912, сонда) – айтыс ақыны.

Қыпшақ тайпасының Торы руының Шашты бөлімінен шыққан.[1][2][3] Бұдабай өткір сөзді ақын, терме, толғау, мақтау, сынау, сөзге шебер дарынды дүрдің бірі. Оның алғаш ақын ретінде танылуы Қарлығаш деген қызбен айтысынан басталады. Жастайынан өлең-жырға әуес Бұдабай шығармаларының біразын жазып қалдырған. Өлеңдерінің басым көпшілігі ел бірлігі мен татулықты жырлауға, араздасқандарды бітімге шақыруға арналған. Кейбір нысапсыз, парақор ел басшыларын сынай отырып, бұрынғы өткен әділ би, кемеңгер шешендердің үлгілі істерін көлденең тартады, сөйтіп, оларды дұрыс жолға салмақ болады («Әлмәмбетке», «Әжібай мен Торғайға», «Аппазға]», тағы да басқа). Оның есімі жоқтау жырлаумен де белгілі болған. «Әйекені жоқтау» деп аталатын жыры ел арасына кең таралған көркемдігі мен құрылысы жағынан ерекше туынды. Бұдабайның «Әшірдің баласы Сыздықты жоқтау», «Әлмәмбеттің жалғыз баласы өлгенде» атты туындылары да жұртқа мәлім. Ақынның «Өзім жайлы», «Көңіл туралы», «Өмір туралы», тағы да басқа өлеңдері белгілі.[4]. Бұдабайдың бірнеше өлеңдері «Бес ғасыр жырлайды» атты қазақ поэзиясының екі, үш томдық антологиясының құрамына кірді (1984, 2–ші том; 1989, 1–ші том).

Дереккөздер өңдеу

  1. Infourok Сыр сүлейі - Бұдабай. Тексерілді, 12 ақпан 2021.
  2. 3 ІІ негізгі бөлім  (қаз.). Тексерілді, 12 ақпан 2021.
  3. Сырдың сүлей ақыны. Тексерілді, 12 ақпан 2021.
  4. “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6