Бұғынбақ

Бұғынбақ – ойнауда жиналған жастар екі топқа бөлінеді. Бір топ – жасырынушы, екіншісі – іздеуші. Бұл ойында тығылушылар мен іздеушілерді өзара таластырмай, әділетті түрде шешу үшін ортаға екі жақтан төреші шығады. Біреуі жерден тас немесе қойдың құмалағын алып алақынына салып жұмады да, осының қай қолымда екенін тапсаң бұғынасыңдар, таппасаң орын ауыстырамыз дейді. Анықталғаннан кейін көпшілік қалауы ойынша ең әділетті деген бір адам (жігіт немесе қыз) төрешілік міндетін атқарады. Бірінші топтың қанша уақыт ішінде тығылуына сол кісі билік айтады. Сонымен қатар екінші топтың адамдарынан аналардың сыртынан жасырынып барып, олардың қай жерге тығылғандарын біліп келетін тыңшыларын жібермеу үшін, бәрін бір жерге топтай ұстайды да, аналарға бар даусымен «болдыңдар ма?» деп айғай салады. Егер дыбыс шықпаса олар тығылып болғандығын сезіп, іздеушілерге рұқсат береді. Ал тығылушыларға келсек олардың ойламайтыны жоқ (тамның үстіне, маядағы (қорадағы) шөптің арасына, терең сайға жабысу, есігі жабық қораға ебін тауып, кіру, тіпті болмаса елеусіз болсын деп жатқан қойлар мен сиырлардың түйелердің артына жарқанатша жабысып тығылуға дейін барады). Ал іздеушылерге келсек олардың іздемейтін жерлері қалмайды. Бағанағы қастарындағы төрешінің белгілеген уақыты бойынша «ойынды бітіреміз» деген кезде іздеушілер бар даусымен «таппадық, шығыңдар» деп айғай салады. Осы кезде тығылушылар шығып, мәз күлкімен қайда тығылғандарын айтып, олардың қасына келеді. Ойын соңында төрешінің қалауымен іздеушілердің әрқайсысы «жаңылтпаш», есек болып бақыру, тауық болып шақыру, ит болып үру, айғыр болып кісінеу, немесе ән айту, би билеулері арқылы айыптарынан құтылады. Сонымен қатар әділ төрешіге алдын-ала көпшілік белгілеген сыйлықты тапсырып,оны тығылушылар тобы аспанға көтереді.

Дереккөздер

Облыстық халық шығармашылығы мен мәдени шаралар орталығы. «Айтжүргін». Талдықорған қаласы, 1992 жыл.