Бөрі

түркі халықтарының тарихи жадындағы киелі ұғым, қасқырдың жағымды атауы
 Басқа мағыналар үшін Бөрі (айрық) деген бетті қараңыз.

Бөрітүркі халықтарының тарихи жадындағы киелі ұғым, қасқырдың жағымды атауы.

Аңыз бойынша, Бөрі түркілердің ұрпағын құтқарып қалған. Бұл аңыздардың бір нұсқасы көне қытай жылнамасында былайша жазылған. Түркілердің арғы аталарын Лин мемлекеті талқандайды. Тек он жасар бір бала аман қалады. Дұшпандар баланы өлтіруге қимай, аяқ-қолын шауып, көлге лақтырып кетеді. Оны ұрғашы қасқыр тауып алып, ет беріп асырайды. Мұны естіген дұшпандар баланы да, қасқырды да өлтіруге бел буады. Алайда қасқыр баланы алып, Алтай тауына қашып кетеді. Осында қасқыр баладан он ұл туып, кейіннен ол он тайпа елге айналады. Ұлдарының ішінде біреуі ерекше ақылды болып, көсем болып сайланып, Бөрі атанады (қазақша: Ашина). Бөрі құтқарушы тотем ретінде “Оғызнама” жырында, “Ергенеқон” дастанында, татар халқының ақ қасқыр туралы әңгімесінде, қазақ ертегісі “Ақ қасқыр” және т.б. түркі халықтарының аңыз-әңгімесінде көп кездеседі.Бөрі бейнесі кейбір түркі халықтарының мемлекеттік рәміздерінде сақталған.[1][2]

Дереккөздер өңдеу

  1. “Қазақ Энциклопедиясы”||-том
  2. Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2