Веризм

Веризм (итальяндық il verismo, vero сөзінен - ​​шын, шыншыл) — XIX ғасырдың соңындағы итальян бейнелеу өнеріндегі реалистік бағыт. Бұл термин XVII ғасырда пайда болып, бейнелеу өнерінде қолданылған және барокко кескіндемесінде реалистік ағынды білдірген. Содан кейін бұл термин XIX ғасырдың екінші жартысында итальяндық өнердегі реалистік және натуралистік бағыттың белгіленуі ретінде қайта жанданды.

Телемако Синьоринидің көше көрінісі (1881)

Джованни Фаттори, «Жайылымда»

Сильвестро Лега, «Жұмыстағы автопортрет» (1867)

Джованни Фаттори, «Пішен»

Негізгі ойы

Веризм қағидалары негізінен француз натурализмнің әсерінен қалыптасты. Э.Золяның, Г.Флобердің және Ги де Мопассанның еңбектеріне сүйене отырып, веристтер заманауи итальяндық қоғамның өмірі мен тұрмыс-шаруашылығын, қарапайым адамдардың психологиясын бейнелеуде негізгі міндеттер ретінде объективтілік пен ғылыми көзқарасты ұстануға шешім қабылдады. Бұл ағынның ұлттық ерекшелігі веризм теоретиктерінің романдары мен әңгімелерінің негізгі мазмұны болған езілген еңбекқор халлықтың өміріне деген жанашырлыққа байланысты туындады.

Бейнелеу өнерінде веристтердің тікелей ізашарлары «Маккьяйоли» флоренциялық мектебінің суретшілер тобы болды, олар өз жұмыстарында итальяндықтардың ұлт-азаттық күресі, қала және ауыл өмірі тақырыптарына бет бұрды. Бейнелеу өнерінде веризм негізінен әлеуметтік және сыни ағындарды (жұмысшы табының өз құқықтары үшін күресі, қиын шаруа өмірі) дамытқан және итальяндық тарихтың көрнекті қайраткерлері бейнелерінің тұтас галереясын жасаған неаполитан шеберлерімен ұсынылды.

Осыған қарамастан, веристтер әлеуметтік әділетсіздікті жою жолдары мен мүмкіндіктерін көре алмады; олардың шығармашылығында пессимизм мен меланхолия көңіл-күйлері, шындықты пассивті-натуралистік түрде қабылдау (әдебиетте және өнерде) немесе мелодраматизм, үстірт иллюстративтілік, әсіреленген эмоционалдылық (музыкада) басым болды. Италияның бейнелеу өнерінде кең таралмағанына қарамастан веризм әлемдік көркемдік өнердегі реалистік ағындардың дамуына үлкен үлес қосты.

Музыка мен операмен байланысы

Музыкалық веризм әдеби веризмнің әсерінен пайда болды және оны негізінен П. Масканьи, Р. Леонкавалло және Дж. Пуччини опералары ұсынады. Опералық веризмнің пайда болуының алғышарттарын XIX ғасырдың екінші жартысындағы француз және итальян композиторларының реалистік операларында кездестіруге болады.

Итальяндық веристтік операларда дәстүрлі қаһармандық романтикадан айтарлықтай алшақтау және ауқымды халықтық хор сахналарынан бас тарту байқалады. Әдеби веризмнің өкілдері сияқты композиторларды негізінен кейіпкерлердің психологиялық тәжірибелері, күнделікті өмір суреттері қызықтырды. Веристтік опералардың драмасы кейде натуралистік ағындарға жақын келеді: онда өткір қақтығыстар мен шиеленісті басым болады, іс-әрекет көбінесе қарапайым әрі прозалық жағдайда өтеді.

Бейнелеу өнеріндегі веризмге тән қарапайым адамдардың - шаруалардың, қолөнершілердің, зиялы қауым өкілдерінің өмірін бейнелейтін тақырыптар итальяндық операда да кездесіп жатты.

Танымал суретшілер

• Джованни Фаттори
• Сильвестро Лега
• Телемако Синьорини
• Одоардо Боррани
• Джузеппе Аббати