Газ турбиналарының, іштен жанатын қозғалтқыштарымен (ІЖҚ) үйлесуі

Газды турбиналар, іштен жанатын қозғалтқыштармен үйлестіріп бірге қолданады. Өздеріне тән, үйлестірілген сүлбелер төмендегідей.

1-сурет.ІЖҚ газды турбиналы үрлеушісінің сүлбесі: 3 - қазандық - пайдаға асырушысы; 4 - ауа салқындатқыш; 5 - қосымша сығымдаушы

Іштен жанатын қозғалтқыштың (ІЖҚ), пайдаланылған газдар энергиясын пайдалануда, газды турбина, қозғалтқышты үрлеуге және сығымдаушының айналдыруын жүргізеді (1 сурет). Қозғалтқыштың бірлік қуатын арттыруына, үрлеуші мүмкіндік туғызады және оның үнемділігін арттырады. Турбинада жұмыстың жасалынуы, пайдаланылмаған газ энергиясының есебінен өтеді де, ол ІЖҚ-тың цилиндірінде, олардың толық кеңею есебінен жүреді.

Басқа вариантында, ІЖҚ барлык қуаты, сығымдаушыны айналдырушысының үрлеуі үшін жұмсалады. Бірінен соң бірі, косылған ІЖҚ газды турбина, одан ұшып шыққан газдармен жұмыс атқарады. Сонымен, қондырғының барлық пайдалы қуаты турбинамен өнідіріледі.

Жоғарғы температуралы сатыларды, дизельдің орнына қолдануын, еркін піспекті газды генератор (ЕПГГ) деп атайды (2 сурет), ол өзіне қос тактылы цилиндірлі ІЖҚ 1, сұйық отын бүріккішімен 2 біріктірілген, екі қатарлы үрлеуші терезелер 8, 9 және екі қозғаушы әрекеттегі піспекті сығымдағыш 7. Турбина, 12 ІЖҚ цилиндрден шыққан газбен жұмыс істейді. Терезе 8 сығымдағыштың цилиндірімен жалғасуы арқылы, айдамалаушы клапанымен ауа қозғалтқыш цилиндіріне түседі, ал терезе 9 - пайдаланылған (выхлапной) құбырмен 10, газ турбинасына келеді. Газ генераторының екі қос сатылы піспегі бар, олар, бір біріне қарама-қарсы жылжиды. Сатының кіші диаметірлігі 6 қозғалтқыш піспегіне, ал үлкен диаметірлі 5 - сығымдағыштың піспегіне қызмет керсетеді. Көбінесе, турбиналарды ЕПГГ бірнешеуінен газбен қамтамасыздандырылады, бұл турбина алдындағы газ қысымының тұрақтылығын және қондырғының берілген қуатын қамтамасыздандырады. Турбина алдындағы жағушы камерадағы 11, отынды қосымша жағу кезінде, қондырғыда, қосымша қуат алады және ауаның меншікті жұмысы едәуір артады.

2-сурет.Отынды қосымша жағудың (СГТГГ - газды турбина) құрастырылған қондырғысы

Еркін піспекті генераторды қолдануда, газдың массасы және қондырғының құны кемиді. Турбина алдында, газ температурасының төмен болуына байланысты, соңғысының бағасы азаяды.

Қондырғының артықшылығы, пайдаланудағы жоғарғы сенімділігі. Оның ПӘК 40% аралығында.