Генри Дэвид Торо
Генри Дэвид Торо (ағылш. Henry David Thoreau; шынайы есімі – Дэвид Генри Торо; 12 шілде, 1817 жыл, Конкорд, Массачусетс, АҚШ – 6 мамыр, 1862 жыл, Конкорд, Массачусетс, АҚШ) — америкалық жазушы, ақын, ойшыл, қоғам қайраткері, аболиционшы және философ.
| Генри Дэвид Торо | |
| ағылш. Henry David Thoreau | |
 Торо 1856 жылда | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ұлты | |
| Шығармашылығы | |
| Шығармалардың тілі | |
| Мектеп/дәстүр | |
| Бағыты |
Батыс философиясы |
| Кезең |
XIX ғасыр философиясы |
| Негізгі қызығушылығы |
Саяси философия, Әлеуметтік философия, Дін философиясы, Натурализм, Этика, Тарих |
| Ықпал еткендер |
Аристотель, Эсхил, Гомер, Пиндар, Марк Порций Катон Аға, Бхагавад гита, Чарлз Дарвин, Томас Карлайл, Александр Гумбольд. |
| Ықпалды жалғастырушылар |
Уолт Уитмен, Эрнест Хемингуэй, Мартин Лютер Кинг, Марсель Пруст, Джон Мьюр, Элвин Брукс Уайт, Джордж Бернард Шоу, Лев Толстой, Махатма Ганди, Джон Кеннеди, Уильям Батлер Йейтс, Эдвард Осборн Уилсон, Эптон Синклер, Синклер Льюис, Генри Миллер, Эмма Гольдман, Джон Апдайк, Джон Зерзан |
| Сыйақылары |
Ұлы американдықтардың Даңқ залы (1960) |
| Қолтаңбасы |
|
Өмірбаяны өңдеу
Генри Торо Массачусетс штатындағы Конкорд қаласында дүниеге келген. 1837 жылы Гарвард университетін бітірді. Р. У. Эмерсон әсерімен ол Ж.Ж. Руссо рухындай заманауи өркениетті және табиғатқа қайта оралуын сынаудың трансцендентализм идеяларын қабылдады.
1845—1847 жылдары бойы Торо Уолден байламасының жағасында өз құрылған жұпыны үйінде тұрып, өміріне қажетті заттарды өз бетімен қамтамасыз етті. Осы қоғамдан өткізген жалғыздық тәжірибесі туралы Торо «Уолден, немесе тоғайдағы өмір» кітабында 1854 жылы жазды.
Г. Д. Торо қоғамдық тұрмыста белсене қатысты. Сөйтіп, 1846 жылы АҚШ пен Мексима соғысына қатысты наразылық белгісі ретінде ол қыр көрсетіп салық төлеуден бас тартты, осы үшін оны қысқа мерзімге абақтыға қамауды. Аболиционизм қолдаушы болып, Торо зәңгілердің құқықтарын қорғап қалды. Кұрес құралы ретінде ол қоғам зұлымдығына қарсы зорлық-зомбылықсыз жекелей қарсылық көрсетуді ұсынды. Оның «Азаматтық бағынбаушылық борышы туралы»(1849) мақаласы Л. Н. Толстой, М. Ганди мен М. Л. Кингке әсер еткен. 1850-1860 жылдары арасында Бостонда табанды қара нәсілді босатудың жақтаушыларын бірлескен «Паркер үйірмесі» бар болды. Оның ішіне Теодор Паркерден басқа Торо мен оның достары - Р. У. Эмерсон, А. Б. Олкотт, У. Чаннинг кірді.
Бұдан басқа, Торо табиғат зерттеуші болып табиғат қорғауды қолдаған. Ол АҚШ-тағы Ч. Р. Дарвин даму теориясын алғашқы жақтаушылардың біреуі болды.
Генри Дэвид Торо 1862 жылы Конкордта мирасты көкірек аурудан қайтыс болды.