Гипнофобия
Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
Гипнофобия (сомнифобия немесе клинофобия) – иррационалды және басқарылмайтын ұйықтар алдындағы қорқыныш. «Гипно» сөзі грек тілінен аударғанда «ұйқы» деген мағынаны білдіреді. Гипнофобия жағдайды басқара алмай қалудан қорқудан туындауы мүмкін. Кей кездері түнгі қорқынышты түстер мен уақытты пайдалы іске жұмсамай, бос өткізіп алуды қаламаудан өршиді.
Туындау себептері өңдеу
Бұл психикалық ауытқудың туындай себептері: ұйықтар алдындағы қорқынышты сезінетін адаммен байланысу, қайғылы оқиға немесе басқа да өмірде орын алған травматикалық жағдай. Онымен қоса, гипнофобия созылмалы депрессияның салдарынан болуы мүмкін.[1] Мұның бәрі зардап шегушіде ұйықтау қорқынышын оятады.
Гипнофобияның тағы бір себебі түсінде қайтыс болудан қорқу.[2] Әдетте ол балалық шақта пайда болады. Мысалы, бір психологтың тәжірибесінде осындай жағдай болған. Науқас бала кезінде түнгі уақытта қорқынышты фильм көрген. Киноның оған әсер еткені соншалықты, ол есейген кезде де ұйықтар алдында ыңғайсыздық сезінген.
Белгілері өңдеу
Ережеге сәйкес, гипнофобияның адам ағзасына әсер ететін белгілері өте көп. Бұл аурудың симптоматикасы адамның психикалық жағдайына да, физикалық жағдайына да әсер етуі мүмкін. Осы ауытқуға шалдыққандардың көбісі тек қана ұйқы туралы ойлағанның немесе сөз қозғағанның өзінде ыңғайсыздық сезінеді. Гипнофобия қарапайым мазасыз неврозға ұқсас болғанына қарамастан, оны емдеу өте қиынға соғады.[3]
- тез тыныс алу
- ентікпе
- тершеңдік
- мазасыздық, қорқыныш сезімі
- ұйқышылдық
- ауыздың құрғауы
- летаргия
- діріл
- жүрек соғысының жиілеуі
- жүрек айнуы
Әрине, бұл белгілер адамның психикалық және физикалық жағдайына әсер етпей қоймайды. Ұйқы кезінде ағза өзіне керек энергияны қалпына келтіріп, күш жинайды. Ал нашар ұйқы алаңдаушылық, ұмытшақтық, созылмалы шаршау сынды теріс салдарға әкеліп соғады.
Сомнифобия белгілері науқастың физикалық және психоэмоционалды жағдайына байланысты әртүрлі болып келуі мүмкін. Себебі, әр адам ауруды әрқалай сезінеді. Ауытқуды емдеуге арналған көптеген дәрі-дәрмектер бар. Оларды қатаң түрде дәрігердің нұсқауы бойынша алу қажет. Дегенмен, ол дәрілерді қабылдағаннан кейін жанама әсерлер күтпеген жерден пайда болуы мүмкін. Сонымен қатар, олар ауруды толығымен емдемейді, тек уақытша симптоматикасын басады.
Емдеу шаралары өңдеу
Кез келген фобияның қозғаушы күші қорқыныш деп есептеледі. Сондықтан гипнофобияны емдеу жолы қорқыныш сезімін тудыратын факторларды азайту немесе мүлдем жою болып табылады. Ол үшін науқасқа медитация жасау мен йогамен айналысуға кеңес беріледі. Егер адам ұйқы кезінде қорғансыздық сезінсе, онда жақын адамымен бірге ұйықтау тиімді шешім болады. Себебі, бұл науқасқа ешқандай қауіп төнбейтініне сенімділік береді. Егер де адам жалғыз болса, онда үй жануарын асырауы қажет.
Танымдық терапия - кез келген фобияны емдеудің дәстүрлі түрі. Әсіресе, науқас жағдайдан емес, оның салдарынан қорқатын болса тиімді болып есептеледі. Бұл емдеу шарасының басты мақсаты адамның жеке сенімін өзгерту және танымдық қабілеттерін дамыту. Ыңғайсыздық тудыратын жеке сенімді өзгерту мазасыздық сезімін басуға көмектеседі.