Глоттогенез

Глоттогенез (грек. glotta – тіл, сөйлесу + genesis – пайда болу, орыс. глоттогенез, ағылш. Gllottogenesis) – 1. Өзге таңбалар жүйесінен ерекшеленетін адамзаттың табиғи дыбыс тілінің пайда болу процесі. Г. теориясы антропологтар мен паленеверолгтардың бірлесуімен ХХ ғ. бойында жасалды. (А. Тромбетти, Б. Розенкранц) 1984 ж. Г. зерттеу бойынша халықаралық қоғам Парижде құрылды. Г. зерттеу нәтижесінде ғалымдар табиғи дыбыстық тілдің пайда болуына, оның алғашқы адамдар мен бүгінгі адамдар арасындағы дыбыстауларына жақын екендігіне мақсатты түрде жатқызады. (Home sapiens шамамен 100 мың жыл бұрын).

2. Тілдің диахрониялық әлеуметтік лингвистиканың пәні ретінде пайда болуы (құрылуы). Г. мынадай факторлар сипатталған: тарихи-гендік, тілдік қатынас, тіл кодификациясы + стандартталуы, диалектілердің бөлінуі (миграция, изоляция, басып алу), пиджиндердің, креол тілдердің қалыптасуы, ұлттың қалыптасуы, этникалық тұтастық + сәйкестілік, діни ағымдар, жаңғырту, жеке адам қызметінің нәтижесі (Дамге, Лютер, К.Ататүрік т.б.) сауда қатынасы, құлдық, плантациялық шаруашылық, сондай-ақ халықаралық жасанды тілдері жасау жоспары.