Диуан (Қырым хандығы)

Диуан немесе дуан — биліктің атқарушы, заң шығарушы және сот тармақтарының атқарымдарын біріктірген жоғарғы билік - Қырым хандығының мемлекеттік кеңесі. Оның құрамына хан, мүфти, қалғай, нұреддин, бей, уәзір, қазәскер, қазнадар басы, дәптерлер басы және басқа да мәртебелі адамдар кірді.

Диуан соғыс және бейбітшілік жариялау, шет мемлекеттерге әскери көмек көрсету сияқты мәселелер бойынша соңғы шешімдер қабылдады. Диуан жоғары юрисдикциядағы сот болды, онда азаматтық және қылмыстық істер, сондай-ақ мырзалар арасындағы даулар бойынша істер қаралды. Өлім жазасын тек Диуан ғана қабылдай алды. Диуанда, әдетте, қызметке кіру немесе одан Қырым ханын алып тастау тәртібі орын алды. Қазәскер мүфтінің шешімімен үкім жариялады, ал хан бұйрық шығарды. Диуан хан сарайы мен сарайына бөлінген ақшаның мөлшерін анықтады.

Күшүк Диуан (Кіші Диуан) - адамдар саны аз топ кеңесі (хан, қалғай, нұреддин, орбей, серәскерлер, уәзір, қазәскер, бес би) әскери жорықтарға қатысты шешім қабылдады. Диуанның шешімі қандай құрамна тұратындығына қарамастан барлық қырым татарларына міндетті болды.

Сілтеме

өңдеу