Донорлық (қан)

Донорлық (donare латынша - сыйлау) - қанға мұқтаж ауруға адамның өз қанын, немесе компоненттерін ерікті түрде беруі. Тіпті медициналық препараттар жасау үшін де донорлардың қаны пайдаланылады. Шифрі МКБ-10 Z52.0.

Мельбурн қаласында орналасқан Корольдік госпитальдегі қан тапсыру сәті, 1940 жылдар

Әлемде қан құюға жыл сайын миллиардтаған адам мұқтаж болады. . Қан күйiкке шалдыққандарға және жарақаттанғандарға керек болады. Күрделi операциялардың өткiзу кезінде, ауыр босануларда қан құйылады. Ал гемофилиямен және қаны аздықтың ауруына шалдықандарға - өмiрдiң сақтап тұру үшiн керек. Сонымен бiрге химиотерапия кезінде онкологиялық ауруларға қажет. Өмiрде әрбiр үшiншi тұрғын бiр рет донорлық қанды қажетсiнедi дейді статистика.

Бүкіләлемдік қан донорларының күні

14 маусым - қан донорының бүкiләлемдiк күнi. Бұл күн қанды ерiктi түрде тегiн өткiзуді насихаттаайтын үш ұйымның нұсқауымен таңдалды.Олар қызыл крест қоғамдық ұйымының халықаралық федерациясы, Халықаралық қан құю ұйымы, Халықаралық донорларды дайындау федерациясы.

Донорлықтың пайдасы

Қан жасау жүйеcінiң активизациялануы донорлықтың арқасында болады. Сонымен қатар - қызыл жiлiк майының торшалары және иммунитеттiң стимуляциясының жақсы болуына донорлықтың пайдасы, әсері көп. Өліп жатқан эритроциттердiң утилизациясына қатысатын кейбiр органдардың жұмысының жеңілдеуі байқалады. Мысалы: көк бауыр, бауыр.

• организмның профилактикасы: қан жоғалтуға әкелген апаттарда, күйiк;
• қан жасау процесінің жақсаруы;
• жүрек-қолқасының ауруларының профилактикасы;
• иммундiк жүйенiң ауруларының профилактикасы, асқазан асты без,бауыр, атеросклероз, ас қорытуды бұзылысында пайдасы зор;
• организмнан артық балластының бiржола жойылуы: қан және оның элементтерi

Донорлықтың түрлері

Аутодонорлық

Аутодонорлық - жоспарлы операцияның алдында емделушiнiң өз қанын алдын ала дайындау. Бөтен қанның құылуы организм үшiн стресс болып табылады, аутодонорлық негативтi эффекттердi минимумға түйiстiруге мүмкiндiк бередi.

Аутоплазма

Меншiктi қанның алдын ала даярланылған плазмасы. Босануға көмектесуде және тағы басқа операцияларда қолданылады.

Қан тапсыру ережелері

Қан тапсыру

Донорларға мына әрекеттерді жасау ұсынылмайды:

• Қан тапсыру алдындағы кеш қарсаңында сүт өнiмі, ысталған, ащы, қуырылған, майлы, тағам жемеу.
• Процедураға дейiн (48 сағат) алкоголь қабылдау.
• ды қабылдау,
• Процедураға дейiн (72 сағат) құрамында анальгетиктері бар аспирин, анальгин секілді тағы басқа препараттарды қабылдау
• Процедураға бір сағаттан кем уақыт бұрын шылым тарту.

Қан өткiзуi организмға кейбiр ауыртпашылықтап келтіреді. Сондықтан донорларды қолдау үшін ресми шаралар жүргiзiледi: ақы төлелетiн демалыс және тағы басқа қажеттіліктер өтеледі.

Донор болудың жалпы шарттары

Донор болу үшiн алдын ала қан талдауларды өткiзу, дәрiгерлiк тексеруден өту керек. Денеге күш түсірмеу,көбiрек тамақтану ұсынылады. Донорға қысымның қалпына келуі үшiн келесi өнiмдер ұсынылады: шоколад, кофе, гематоген.

Дереккөздер

Ресей федерациясындаға ерiктi донорлықты дамытуға арналған мемлекеттiк бағдарламаның сайты Мұрағатталған 10 ақпанның 2012 жылы.