Доплер әсері

Доплер әсері - қабылданған дыбыстық, электрмагниттік және басқа тербелістердің (толқындардың) қабылдағыш пен өткізгіштің (тербеліс көзінің) өзара жакындауы мен қашыктауы кезіндегі сәулеленумен салыстырғандағы жиілігінің өзгеру құбылысы. Қабылдағыш қабылданған тербеліс жиілігі тербеліс көзі мен қабылдағыш арасындағы өзгеріс жылдамдығына сәйкес өзгереді. Радионавигациялық станцияларда доплер әсері ұшақтың (ракетаның) және нысананың салыстырмалы жылдамдығына байланысты. Доплер әсері бойынша нысананың (ұшақтың, ракетаның, кеменің, т.б.) бағытын байқауға болады. Гидроакустикалық доплер әсері гидролокациялық станцияның жұмыс жиілігіне, кемелердің жүзу жылдамдығына, нысана-кемеге, сондай-ақ өзара бағытқа байланысты. Бақылаушы дыбыс көзі жақыңдағанда, дыбыс сарыны жоғарылайды, ал олар бір-бірінен алыстағанда, дыбыс сарыны төмендейді. Авиацияда доплер әсері ұшақтың жолдағы жылдамдығын және оның ұшуын өлшеу үшін, соңдай-ақ ұшақтың ұшып өткен қашықтығы мен орнының өлшемдерін анықтау үшін қолданылады.