Доу-Джонс өндірістік индексі

Доу-Джонс өндірістік индексі (ағыл. Dow Jones Industrial Average, қысқаша DJIA) - The Wall Street Journal газетінің редакторы мен Dow Jones & Company компаниясының негізін қалаушы Чарльз Доу (ағыл. Charles Dow) ойлап тапқан қор индекстерінің бірі.

Индекс жайлы

Доу-Джонс - америкалық нарықтағы ең алғашқы индекстердің бірі. Бұл индекс америкалық қор индекстерінің өндірістік дамуын бақылауға арналған көрсеткіш. Индекс Америка Құрама Штаттарының ең ірі 30 компаниясын қамтиды. "Өндірістік" сөзі осы уақытта тарихи атауына ғана қатысты қолданады, себебі қазіргі таңда индекске кіретін компаниялардың көбісі осы салаға еш қатысы жоқ. Бастапқы уақытта индекс осы көрсеткіште қамтылатын компаниялардың акцияларының арифметикалық ортасы ретінде есептелетін. Қазіргі кезде индекске кіретін компаниялардың акциялары бөлінуге (сплита) немесе қосылуға (консолидация) байланысты есептеуде бағалардың қосындысы әр уақытта өзгеріп тұратын бөлгішке бөлініп, масштабтық ортасы алынады. Бұл сонда кіретін акциялардың ішкі құрылымындағы өзгерістерді ескере отырып, индекстің шынайы көрсеткішке жетуі үшін қолданылады.

Тарихы

Индекстің алғашқы нұсқалары 1884 жылы пайда болып, онда 9 теміржол және 2 өндірістік компаниялардың акцияларының бағаларын қамтыған болатын. Индекстің бұл нұсқасы жарияланбай, тек ішкі сараптамаларға қолданылған еді. Алғашқы рет индекс «өндірістік» болып 1896 жылдың 26 мамаырында жарияланды. Сол уақытта индекс 12 америкалық өндірістік компаниялардың орташа арифметикалық көрсеткіші еді және сол уақыттан қазіргі таңға дейін General Electric компаниясы бар, алайда ол 1898 жылдың қыркүйегінен 1899 жылдың сәуіріне дейін және 1901 жылдың сәуірінен 1907 жылдың қарашасына дейін индекске кірмеді. GE-ден бөлек алғашқы индекске келесі компаниялар кірді:

• American Cotton Oil Company, Bestfoods компаниясының ізашары, қазір Unilever компаниясың құрамында
• American Sugar Company, қазір Domino Foods, Inc.
• American Tobacco Company, 1911 жылы бөлініп кетті
• Chicago Gas Company, Peoples Gas Light & Coke Co. компаниясы 1897 жылы сатып алды (қазір Peoples Energy Corporation)
• Distilling & Cattle Feeding Company, қазір Millennium Chemicals
• Laclede Gas Light Company, The Laclede Group атымен белгілі
• National Lead Company, қазір NL Industries
• North American Company, 1940 жылы бөлініп кетті
• Tennessee Coal, Iron and Railroad Company, 1907 жылы U.S. Steel компаниясы сатып алды
• U.S. Leather Company, 1952 жылы жойылды
• U.S. Rubber Company, аты 1967 жылы Uniroyal-ға өзгертіліп, 1990 жылы Michelin компаниясы сатып алды

1916 жылы компаниялар саны 20-ға, ал 1928 жылдың 1 қазанынан бастап 30-ға жеткен болатын. Индекстегі компаниялар ауысқанда бір дегенде 2-3 компания алмасады. Ең өзгерістерге толы уақыт ХХ ғасырдың 30-жылдары Ұлы депрессия кездерінде болды: 1930 жылдың 18 шілдесінде индексте бір сәтте 7 компания, ал 1932 жылдың 29 мамырында 8 компания алмастырылды. Индекс құрылымында еш өзгерістер болмаған 1939-1956 және 1959-1976 жылдар аралығындағы 17 жылдық екі кезең болды.

Ең алғашқы баспаға шыққан Доу-Джонс индексінің көрсеткіші 40,94 болды. 1966 жылдың басында жеткен 1000 пункттық белгісі 15 жыл көлеміндегі ең жоғарғы көрсеткіш болды. Сол уақыт кезінде индекс өз құнының 1/3 бөлігін жоғалтқан төрт қатал трендты бастан өткерді. 80-жылдары, әсіресе 90-жылдары индекстің қарқынды өсуі байқалды. 1995 жылдың 21 қарашасында индекс алғаш рет 5 000 (5023,55) бағанынан, ал 1999 жылдың 29 наурызында 10 000 (10 006,78) көрсеткішінен асып түсті. Содан соң небәрі бір ай көлемінде индекс 11 014,70-ке жетті. 2000 жылдың 14 қаңтарында Доу-Джонс индексі сол кездегі 11 722,98 максимумына жеткен еді. Содан соң индекстің күрт төмендеуі байқалып, 2002 жылдың 9 қазанында DJIA аралық минимумына жетіп, 7286,27 көрсеткішіне жетті. 2013 жылдың наурызында индекс 2007 жылдан бері келе жатқан 14198,10 пункттен тұратын күн ішіндегі рекордтан асып түсті.

Доу-Джонс индексінің пайыздық жағынан ең үлкен құлдырауы 1987 жылдың "қара дүйсенбісінде" болып, 22,6 %-ын жоғалтты. 2001 жылғы 11 қыркүйектегі теракттен кейінгі бірінші тауар күнінде индекс 7,1 %-ын жоғалтты.

Тарихи максимумдар

Типі	Датасы	Көрсеткіші
Күн ішіндегі максимум	26 қаңтар 2017	20 100,91
Максималды жабылым	19 мамыр 2015	18 312,39

Ең үздік күндер

Кестеде 1885 жылдан бастап пайыздық өзгерісі бойынша ең үздік күндер көрсетілген.

Дәрежесі	Датасы	Жабылу пункті	Пункттегі өзгерістер	%-дық өзгерісі
1	1933, 15 наурыз	62,10	9.9	15,34
2	1931, 6 қазан	99,34	12,86	14,87
3	1929, 30 қазан	258,47	28,40	12,34
4	1932, 21 қыркүйек	75,16	7,67	11,36
5	2008, 13 қазан	9387,61	936,42	11,08
6	2008, 28 қазан	9065,12	889,35	10,88
7	1987, 21 қазан	2027,85	186,84	10,15
8	1932, 3 тамыз	58,22	5,06	9,52
9	1932, 11 ақпан	78,60	6,80	9,47
10	1929, 14 қараша	217,28	18,59	9,36
11	1931, 28 желтоқсан	80,69	6,90	9,35
12	1932, 13 ақпан	85,82	7,22	9,19
13	1932, 6 мамыр	59,01	4,91	9,08
14	1933, 19 сәуір	68,31	5,66	9,03
15	1931, 8 қазан	105,79	8,47	8,70
16	1932, 10 маусым	48,94	3,62	7,99
17	1939, 5 қыркүйек	148,12	10,03	7,26
18	1931, 3 маусым	130,37	8,67	7,12
19	1932, 6 қаңтар	76,31	5,07	7,12
20	2009, 23 наурыз	7775,86	497,48	6,84
21	1932, 14 қазан	63,84	4,08	6,83
22	1907, 15 наурыз	59,58	3,74	6,70
23	2008, 13 қараша	8835,25	552,59	6,67
24	1893, 27 шілде	27,00	1,68	6,64
25	1931, 20 маусым	138,96	8,65	6,64
26	1933, 24 шілде	94,28	5,86	6,63
27	2008, 21 қараша	8046,42	494,13	6,54
28	1893, 2 тамыз	28,48	1,74	6,51
29	1933, 19 маусым	95,99	5,76	6,38
30	1901, 10 мамыр	52,50	3,14	6,36

Дереккөз: The Wall Street Journal

Ең нашар күндер

Кестеде 1885 жылдан бастап пайыздық өзгерісі бойынша ең нашар күндер көрсетілген.

Дәрежесі	Датасы	Жабылу пункті	Пункттегі өзгерістер	%-дық өзгерісі
1	1987, 19 қазан	1738,74	−508,00	−22,61
2	1929, 28 қазан	260,64	−38,33	−12,82
3	1929, 29 қазан	230,07	−30,57	−11,73
4	1929, 6 қараша	232,13	−25,55	−9,92
5	1899, 18 желтоқсан	42,69	−4,08	−8,72
6	1895, 20 желтоқсан	29,42	−2,74	−8,52
7	1932, 12 тамыз	63,11	−5,79	−8,40
8	1907, 14 наурыз	55,84	−5,05	−8,29
9	1987, 26 қазан	1793,93	−156,83	−8,04
10	2008, 15 қазан	8577,91	−733,08	−7,87
11	1933, 21 шілде	88,71	−7,55	−7,84
12	1937, 18 қазан	125,73	−10,57	−7,75
13	2008, 1 желтоқсан	8149,09	−679,95	−7,70
14	1893, 26 шілде	25,32	−2,02	−7,39
15	2008, 9 қазан	8579,19	−678,91	−7,33
16	1917, 1 ақпан	88,52	−6,91	−7,24
17	1997, 27 қазан	7161,15	−554,26	−7,18
18	1932, 5 қазан	66,07	−5,09	−7,15
19	2001, 17 қыркүйек	8920,70	−684,81	−7,13
20	1931, 24 қыркүйек	107,79	−8,20	−7,07
21	1933, 20 шілде	96,26	−7,32	−7,07
22	2008, 29 қыркүйек	10365,45	−777,68	−6,98
23	1989, 13 қазан	2569,26	−190,58	−6,91
24	1914, 30 шілде	52,32	−3,88	−6,90
25	1988, 8 қаңтар	1911,31	−140,58	−6,85
26	1929, 11 қараша	220,39	−16,14	−6,82
27	1940, 14 мамыр	128,27	−9,36	−6,80
28	1931, 5 қазан	86,48	−6,29	−6,78
29	1940, 21 мамыр	114,13	−8,30	−6,78
30	1934, 26 шілде	85,51	−6,06	−6,62
31	2015, 24 тамыз	15458,51	-1001,24	-6,08

Дереккөз: The Wall Street Journal

Ең үздік айлар

Кестеде 1885 жылдан бастап пайыздық өзгерісі бойынша ең үздік айлар көрсетілген.

Дәрежесі	Датасы	Жабылу пункті	Пункттегі өзгерістер	%-дық өзгерісі
1	1933, сәуір	77,66	22,26	40,18
2	1932, тамыз	73,16	18,90	34,83
3	1932, шілде	54,26	11,42	26,66
4	1938, маусым	133,88	26,14	24,26
5	1915, сәуір	71,78	10,95	18,00
6	1931, маусым	150,18	21,72	16,91
7	1928, қараша	293,38	41,22	16,35
8	1898, мамыр	38,64	4,94	14,66
9	1897, тамыз	40,15	5,07	14,45
10	1976, қаңтар	975,28	122,87	14,41
11	1904, қараша	52,76	6,59	14,27
12	1975, қаңтар	703,69	87,45	14,19
13	1987, қаңтар	2158,04	262,09	13,82
14	1919, мамыр	105,50	12,62	13,59
15	1939, қыркүйек	152,54	18,13	13,49
16	1933, мамыр	88,11	10,45	13,46
17	1931, ақпан	189,66	22,11	13,20
18	1891, тамыз	40,71	4,68	12,99
19	1933, тамыз	102,41	11,64	12,82
20	1900, қараша	48,78	5,53	12,79
21	1920, наурыз	102,81	11,50	12,59
22	1938, сәуір	111,28	12,33	12,46
23	1885, қазан	38,55	4,22	12,29
24	1929, маусым	333,79	36,38	12,23
25	1915, қыркүйек	90,58	9,38	11,55
26	1916, қыркүйек	102,90	10,65	11,54
27	1908, наурыз	49,46	5,11	11,52
28	1982, тамыз	901,31	92,71	11,47
29	1933, маусым	98,14	10,03	11,38
30	1898, тамыз	44,21	4,50	11,33

Дереккөз: EconStats

Ең нашар айлар

Кестеде 1885 жылдан бастап пайыздық өзгерісі бойынша ең нашар айлар көрсетілген.

Дәрежесі	Датасы	Жабылу пункті	Пункттегі өзгерістер	%-дық өзгерісі
1	1931, қыркүйек	96,61	−42,80	−30,70
2	1938, наурыз	98,95	−30,69	−23,67
3	1932, сәуір	56,11	−17,17	−23,43
4	1987, қараша	1993,53	−602,75	−23,22
5	1940, мамыр	116,22	−32,21	−21,70
6	1929, қазан	273,51	−69,94	−20,36
7	1932, мамыр	44,74	−11,37	−20,26
8	1893, шілде	26,38	−5,95	−18,40
9	1930, маусым	226,34	−48,73	−17,72
10	1931, желтоқсан	77,90	−15,97	−17,01
11	1933, ақпан	51,39	−9,51	−15,62
12	1998, тамыз	7539,07	−1344,22	−15,13
13	1931, мамыр	128,46	−22,73	−15,03
14	1907, қазан	42,27	−7,34	−14,80
15	1930, қыркүйек	204,90	−35,52	−14,77
16	1903, шілде	37,19	−6,09	−14,07
17	1973, қараша	822,25	−134,33	−14,04
18	2008, қазан	9336,93	−1513,73	−13,95
19	1903, қыркүйек	33,55	−5,42	−13,91
20	1932, қазан	61,90	−9,66	−13,50
21	1919, қараша	103,60	−15,32	−12,88
22	1937, қыркүйек	154,57	−22,84	−12,87
23	1929, қараша	238,95	−34,56	−12,64
24	1899, желтоқсан	48,41	−6,94	−12,54
25	2002, қыркүйек	7591,93	−1071,57	−12,37
26	1931, сәуір	151,19	−21,17	−12,28
27	1920, ақпан	91,31	−12,51	−12,05
28	1899, мамыр	49,46	−6,74	−11,99
29	2009, ақпан	7062,93	−937,93	−11,72
30	1907, наурыз	58,72	−7,61	−11,47

Источник: EconStats

Ең үздік жылдар

Кестеде 1885 жылдан бастап пайыздық өзгерісі бойынша ең үздік жылдар көрсетілген.

Дәрежесі	Датасы	Жабылу пункті	Пункттегі өзгерістер	%-дық өзгерісі
1	1915	99,15	44,57	81,66
2	1933	99,90	39,97	66,69
3	1928	300,00	97,60	48,22
4	1908	63,11	20,07	46,63
5	1954	404,39	123,49	43,96
6	1904	50,99	15,01	41,72
7	1935	144,13	40,09	38,53
8	1975	852,41	236,17	38,32
9	1905	70,47	19,48	38,20
10	1958	583,65	147,96	33,96
11	1995	5117,12	1282,68	33,45
12	1919	107,23	25,03	30,45
13	1925	156,66	36,15	30,00
14	1927	202,40	45,20	28,75
15	1938	154,76	33,91	28,06
16	1985	1546,67	335,10	27,66
17	1989	2753,20	584,63	26,96
18	1945	192,91	40,59	26,65
19	1924	120,51	24,99	26,16
20	1996	6448,27	1331,15	26,01
21	2003	10453,92	2112,29	25,32
22	1999	11497,12	2315,69	25,22
23	1936	179,90	35,77	24,82
24	1997	7908,25	1459,98	22,64
25	1986	1895,95	349,28	22,58
26	1898	44,33	8,13	22,46
27	1922	98,73	17,63	21,74
28	1897	36,20	6,30	21,07
29	1955	488,40	84,01	20,78
30	1991	3168,83	535,17	20,32

Дереккөз: Dow Jones & Company

Ең нашар жылдар

Кестеде 1885 жылдан бастап пайыздық өзгерісі бойынша ең нашр жылдар көрсетілген.

Дәрежесі	Датасы	Жабылу пункті	Пункттегі өзгерістер	%-дық өзгерісі
1	1931	77,90	−86,68	−52,67
2	1907	43,04	−26,08	−37,73
3	2008	8776,39	−4488,43	−33,84
4	1930	164,58	−83,90	−33,77
5	1920	71,95	−35,28	−32,90
6	1937	120,85	−59,05	−32,82
7	1974	616,24	−234,62	−27,57
8	1893	29,91	−9,76	−24,60
9	1903	35,98	−11,12	−23,61
10	1932	59,93	−17,97	−23,07
11	1917	74,38	−20,62	−21,71
12	1966	785,69	−183,57	−18,94
13	1910	59,60	−12,96	−17,86
14	1977	831,17	−173,48	−17,27
15	1929	248,48	−51,52	−17,17
16	2002	8341,63	−1679,87	−16,76
17	1973	850,86	−169,16	−16,58
18	1941	110,96	−20,17	−15,38
19	1969	800,36	−143,39	−15,19
20	1890	36,09	−5,95	−14,15
21	1957	435,69	−63,78	−12,77
22	1940	131,13	−19,11	−12,72
23	1962	652,10	−79,04	−10,81
24	1913	57,71	−6,66	−10,35
25	1960	615,89	−63,47	−9,34
26	1981	875,00	−88,99	−9,23
27	1901	47,29	−4,51	−8,71
28	1887	37,77	−3,47	−8,41
29	1946	177,20	−15,71	−8,14
30	2001	10021,50	−765,35	−7,10

Дереккөз: Dow Jones & Company

Кемшіліктері

• Доу-Джонс индексінің ерекшілігі - ол акциялардың орташа ағымдық бағасын базалық мөлшерін салыстырмай көрсетеді. Сондықтан индексті белгілі бір таңдап алған мөлшермен (белгілі бір датамен) салыстырып қарастыру керек.
• Индекстің елеулі кемшіліктерінің бірі - оны есептеу әдісі. Оны есептегенде индекске кіретін компаниялардың акциялары қосылып, түзету коэффицентіне бөлінеді. Қорытындысында, егер бір компанияның капитализациясы басқа компанияның капитализациясынан едәуір аз бола тұра, бір акциясының құны үлкен болса, онда ол индекске көбірек әсер етеді. Сол себепті, индекстегі салыстырмалы түрде арзанырақ акцияның үлкен пайыздық өзгерісі қымбатырақ акцияның мардымсыз өзгерісімен теңестірілуі мүмкін.
• Бар болғаны 30 компанияны қамтығандықтан Доу-Джонс индексі қор нарығының жалпы белсенділігін толықтай көрсететін индекс бола алмайды. Объективті болу үшін кейде Доу-Джонс индексімен қатар S&P 500 индексі де қолданылады.

Құрылымы

Доу-Джонс индексімен қамтылған компаниялар тізімі қор нарығындағы ахуалға байланысты қайта қаралып тұрады. Осы тізімді құрастырумен The Wall Street Journal газетінің редакциясы айналысады.

2013 жылдың 20 қыркүйегінен бастап Доу-Джонс индексі келесі 30 компанияны қамтиды (аттарынан кейін жақшада биржа котирования және компания тикері көрсетілген):

• 3M Co. (NYSE: MMM) (өндірістік конгломерат)
• American Express Co. (NYSE: AXP) (несие қызметі)
• AT&T (NYSE: T) (телекоммуникация) 18 наурыздан бастап Apple Inc. (NASDAQ: AAPL) (электроника)
• Boeing Co., The (NYSE: BA) (авиақұрылыс пен қорғаныс)
• Caterpillar, Inc. (NYSE: CAT) (ауылшаруашылық және құрылыс техникасы)
• Cisco Systems (NASDAQ: CSCO) (телекоммуникация)[]
• Chevron Corp.(NYSE: CVX) (мұнай-газ компаниясы)[]
• Coca-Cola Co. (NYSE: KO) (сусындар)
• E.I. du Pont de Nemours & Co. (NYSE: DD) (химия)
• Exxon Mobil Corp. (NYSE: XOM) (мұнай-газ компаниясы)
• General Electric Co. (NYSE: GE) (өндірістік конгломерат)
• The Goldman Sachs Group, Inc. (NYSE: GS) Bank of America
• Home Depot, Inc. (NYSE: HD) (құрылыс заттары дүкендері)
• Intel Corp. (NASDAQ: INTC) (жартылай өткізгіштер)
• International Business Machines Corp. (NYSE: IBM) (есептеу техникасы)
• JPMorgan Chase and Co. (NYSE: JPM) (қаржылық топ)
• Johnson & Johnson Inc. (NYSE: JNJ) (химия, фармацевтика)
• McDonald’s Corp. (NYSE: MCD) (тез тамақтану ресторандары)
• Merck & Co., Inc. (NYSE: MRK) (фармацевтика)
• Microsoft Corp. (NASDAQ: MSFT) (бағдарламалық жасақтама)
• Nike Inc. (NYSE: NKE) Alcoa
• Pfizer, Inc. (NYSE: PFE) (фармацевтика)
• Procter & Gamble Co. (NYSE: PG) (тұрмыстық химия)
• Travelers (NYSE: TRV) (сақтандыру)[]
• UnitedHealth Group Inc (NYSE: UNH) (денсаулық сақтау)[]
• United Technologies Corp. (NYSE: UTX) (өндірістік конгломерат)
• Verizon Communications (NYSE: VZ) (телекоммуникация)
• Visa, Inc. (NYSE: V) Hewlett-Packard
• Wal-Mart Stores, Inc. (NYSE: WMT) (сауда жүйесі)
• Walt Disney Co., The (NYSE: DIS) (ойын-сауық индустриясы)

Ғаламтар дереккөздері

• Dow Jones & Company ресми парақшасы
• Bloomberg порталынан Dow Jones индексінің графигі алынған