Дүние жүзілік мұхиттың зоналығы

Дүние жүзілік мұхиттың зоналығы

Дүние жүзілік мұхиттың зоналығы – дүние жүзілік мұхиттың барлық қасиеттерінің (температурасы, тұздылығы, химиялық элементтері, органикалық дүниесі) таралу заңдылығы. Мұхиттың 1500 – 2000 м тереңдікке дейінгі су қабаттарында географиялық белдеулер ауысып отырады. 100 – 150 м тереңдікке дейін бұл заңдылық тым анық байқалады.

Сипаттама

Дүние жүзілік мұхиттың зоналағының негізгі түрі – ендік зоналық. Дүниежүзілік мұхит 2 полярлық, субполярлық, қоңыржай, субтропиктік белдеулерге және 1 эккваторлық белдеуге бөлінеді.

• Полярлық зоналарда судың температурасы мүлде төмен, тұздылығы ортадан төмендеу, химиялық құрамы оттекке бай, бірақ органикалық тіршілікке кедей. Одан субполярлық белдеулердің негізгі айырмашылығы температурасы төмен, тұздылығы аз, мұз маусымға қарай қатадығ, мұнда органикалық тіршілік біркелкі жақсы дамыған.
• Қоңыржай белдеуде гидрологиялық көрсеткіштердің жылдық ауытқуы үлкен, органикалық дүниеге өте бай.
• Субтропиктік белдеулерде судың температурасы жоғары, тұздылығы мол, суда оттек аз, органикалық тіршілік формалары көп, ал тропиктік белдеулерде судың температурасы жыл бойы жоғары, тұздылығы мол, оттегі аз.
• Экваторлық белдеуде мұхит суының температурасы өте жоғары, алайда тұздылығы өте аз.

Дүние жүзілік мұхит зоналығы тропиктік, оңтүстік қоңыржай және жоғары ендіктерде жақсы байқалады.