Дәрмене (бұта)

Дәрмене (бұта)
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Өсімдіктер;
Бөлімі:	Гүлді өсімдіктер;
Табы:	Қос жарнақтылар;
(unranked)	Asterids;
Сабы:	Asterales;
Тұқымдасы:	Asteraceae;
Кіші тұқымдасы:	Asteroideae;
Тайпасы:	Anthemideae;
Кіші тайпасы:	Artemisiinae;
Тегі:	Artemisia;
Түрі:	A. cina;
Екі-есімді атауы
	Artemisia cina; Berg & C.F. Schmidt ex Poljakov

Дәрмене немесе ақ жусан (лат. Artemisia cina) – астралылар тұқымдасының жусан туысына жататын көп жылдық шала бұта. Орта Азияның (Оңтүстік Қазақстан) эндемигі.

Ботаникалық сипаттамасы

Биіктігі 18 – 30 см. Өзіне тән аңқыған өткір иісі бар. Улы өсімдік.

Тамыры ағаштанып кеткен, өзекті, қара-қоңыр түсті.

Жапырақтары кезек орналасқан, сызықты жиеленген. Гүлдеу кезіне қарай көбі түсіп қалады.

Гүлдері майда, 2-3 мм, қос жынысты. Гүлшоғыры - себетше.

Химиялық құрамы

Жер бетіндегі бөліміннің құрамында сесквитерпенді лактон сантонин (до 7 %^[1]) және 1,5—3 % эфир майлары, цинеол және басқа терпендер (70—80 %^[1]), камфора, карвакрол.

Таралуы

Түркістан облысы, Арыс ауданының Дәрмене кеңшарында қолдан өсіріледі. Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.^[2]

Дереккөздер

↑ ^a ^b Блинова К. Ф. и др.,Ботанико-фармакогностический словарь : Справ. пособие [1], Под ред. К. Ф. Блиновой, Г. П. Яковлев,М,изд.Высш. шк.,1990,227,isbn=5-06-000085-0
↑ Қазақ энциклопедиясы

[БФС-1] Блинова К. Ф. и др.,Ботанико-фармакогностический словарь : Справ. пособие [1], Под ред. К. Ф. Блиновой, Г. П. Яковлев,М,изд.Высш. шк.,1990,227,isbn=5-06-000085-0

[2] Қазақ энциклопедиясы

[1]

[2]