Елюй даши

Елюй даши (өз есімі — Чжундэ) (1087 — 1143, Баласағұн) — Қидан мемлекетінің (1125 — 1212) негізін қалаушы.

Тарихи деректерге қарағанда, Қидан мемлекетінің астанасы алғаш Емел өз. алабындағы Емел қ. болған, кейіннен Шу өз. алабындағы Баласағұн қ-на көшірілді. Астананың ауысуына қарлұқтар мен қаңлылардың қысымы әсер еткен. Жамал Қарши мен ибн әл-Асирдің деректері бойынша, Е.Д. 1128 ж. Қашқардағы Арслан хан Ахметке қарсы жорық жасап, Шығыс Түркістанды өзіне қаратады. Одан соң Енисей қырғыздарына басқыншылық жорыққа аттанып, оларды жеңді. 1137 ж. Е. Д-дың әскері Ферғана мен Мауераннахрды бағындырды. 1141 ж. Катван даласында (Самарқанның солт-нде) салжұқ сұлтаны Санжардың әскеріне шабуыл жасады. Бұдан соң Иранға қарсы соғыс ашып, Керман әулеті билеген бірнеше аймақты басып алып, өзін император етіп жариялайды. Әдебиеттер: Бартольд В.В., Очерк истории Семиречье, Соч., т. 2, ч. 1, М., 1963.