Еменшіл сұлыкеш
Еменшіл сұлыкеш (Emberiza aureola) шағын денелі (19-22 г), өте көркем сұлыкеш.
| Еменшіл сұлыкеш | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Adult female
| ||||||||||||||
| Амандық күйі | ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Emberiza aureola Pallas, 1773 |
Биологиялық сипаттама өңдеу
Жоны - қошқыл сарғылт, бауыры - лимонтәріздес сары, жемсауын сарғылт жолақ басып өтеді, қанатында және құйрығында ақ теңбілі бар, басының екі жағындағы маңдайы мен тамағындағы қара реңі арқылы аталықты басқа құстардың арасынан айқын көруге болады. Аналығы ашықтау өңді және қара түс болмайды, алайда жоны - қоңырқай, бауыры - сары, көмескілеу болуы да мүмкін. Басқа сұлыкештер тәрізді еменшіл сұлыкеш аралас жем жейді, балапандарды бунақденелілермен қоректендіреді. Ұялары жерде, құрғақ орындарға орналастырыдады, алайда кейде су жанындағы төмпешікке салады. Салындыдағы 4-6 қошқыл теңбілдер мен жіңішке сызықтармен мәрмәр түсті етіп безендірілген зәйтүн түстес - көгілдір түстен қоңырқай түске дейін боялған жұмыртқаларды ата-енелері ұяда кезектесіп, 13 күнге жуық басады. Балапандарын да ата-енелер 13-14 күн бірлесіп қоректендіреді. Бір жазда бір рет балапан өргізеді. Күзгі үшып өтуі туралы мәлімет жоқ.
Таралуы өңдеу
Бұл шығыс азиялық сұлыкеш бүкіл XX ғасыр барысында түрдің бір бағытта - батыста және оңтүстік батыста ұдайы таралуына жазушылар мен ғалымдар шығармасында мысал қызметін атқарды. Ол Қазақстанда орманды даланың шығыс және солтүстік өңірлеріне таман қоныстанады. Еменшіл сұлыкеш бұталарaы бар ылғалды, шөбі биік шалғынды үлескілерді ұнатады. Қыста Оңтүстік-Шығыс Азияға ұшып кетеді, сонымен бірге ұялайтын аймақтың батыс бөлігінен (одан таяуда ұшып келсе де) алдымен шығысқа, соңынан батысқа ұшып кетеді. Сондықтан еменшіл сұлыкештің Қазақстанға ұшып келуі еш жерде айқын емес.
Дереккөз өңдеу
1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.
- ↑ BirdLife International Emberiza aureola. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2013). Тексерілді, 26 қараша 2013.