Ерден Задаұлы Қажыбек

Ерден Задаұлы Қажыбек (9 ақпан, 1955) — Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитетінің төрағасы. Филология ғылымдарының кандидаты (1981), филология ғылымдарының докторы (1989).

Ерден Задаұлы Қажыбек

Қысқаша өмірбаяны өңдеу

Арғын тайпасы Қуандық руының Тоқа бөлімінен шыққан.[1].

  • 1972—77 жылдары академик Е.А. Букетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінде оқыған.
  • 1977—80 жж. — ҚазКСР Ғылым академиясы Тіл білімі институтының «Түркология» мамандығы бойынша аспирантурасында оқыды.
  • 1986—88 жж. — КСРО Ғылым академиясы Тіл білімі институтының докторантурасында білім алған.
  • 1980—82 жж. — ҚазКСР ҒА Тіл білімі институтының кіші ғылыми қызметкері
  • 1982-89 жж. ҚазКСР ҒА Тіл білімі институтының ғылыми хатшысы.
  • 1989-92 жж. ҚазКСР ҒА Тіл білімі институтының Түркология және қазақ тілінің тарихы бөлімінің меңгерушісі.
  • 1992- 2005 жж. ҚР ҰҒА Шығыстану институтының директоры, «Қазақстан» Ақпараттық-талдау орталығының директоры қызметтерін атқарды.
  • 2005 ж. Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ профессоры, ҚР БҒМ А. Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері, «Қазақ тілінің этимологиялық сөздігі» және «Қазақ тілінің морфонологиясы» ғылыми жобаларының жетекшісі.
  • 2006 ж. ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі Тіл комитетінің төрағасы.

Ғылыми еңбектері өңдеу

  • "Түркі сөздерінің семантикасы" деген тақырыпта доктор диссиртациясын қорғады.
  • 100-ден аса ғылым еңбектері бар.
  • Семантика тюркского слова. А., 1988;
  • Глагольно-именная корреляция гомогенных корней в тюркских языках (явления синкретизма). А., 1986.
  • "Түркі тілдерінің салыстырма сөздігі" (Анкара, 1992);
  • "Қазақша-түрікше және түрікше-қазақша сөздік" (Анкара, 1993) т. б. авторы.

Қоғамдық қызметі өңдеу

Қажыбековтың ұйымдастыруымен Алматыда туркітану мен шығыстану мәселелеріне байланысты халықаралық ғылым конференциялар өтті.

  • Халықаралық "Тюркология" (Баку), "Тюрк юрду" (Анкара) ғылыми-теориялық журналдар алқасының салыстырмапы-тарихи зерттеулер женіндегі кеңестің (Стамбұл) мүшесі
  • Ортаазиялық зерттеулер жөніндегі кеңестің (Стамбұл)
  • Орта азиялық зерттеулер жөніндегі ассоциацияның (Мадисон, АҚШ) мүшесі
  • Шығыстанушылық к-тінің (Голландия, Утрехт) мүшесі
  • "Түрк Дил Қурумының" корр.-мүшесі (Анкара).
  • "Қазақстан Түркия" достық қоғамының басқарма мүшесі, Халықаралық түркітану орталығының президенті
  • ҚР Президенті аппаратының және Министрлер Кабинетінің ғылым сарапшысы.
  • Голландық Шығыстанушылар Қоғамының (Утрехт) толық мүшесі
  • Қазақстанның Әлеуметтік ғылымдар академиясының толық мүшесі
  • «Türk Dil Kurumu» Түрік Лингвистикалық Академиясының (Анкара) толық мүшесі
  • Қытай Билингвистикалық Білім беру Ғылыми-зерттеу Академиясының (Пекин) толық мүшесі
  • Халықаралық Ресей Түркологтары Комитетінің (Мәскеу) мүшесі
  • Кипр Америка университеті басқармасының (Кипр) мүшесі
  • Қазақстан-Ливия Достық және мәдени байланыс қоғамы басқармасының президенті.

Марапаттары өңдеу

Ғылымдағы сіңірген еңбектері үшін:

  • ҚР Ұлттық ғылым академиясының мақтау қағазы
  • медалімен марапатталған.[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Бикенов Ж.Б. Жәкенов Ж.М. Исабек Т.К. Тоқа шежіресі — Қарағанды: Қарағанды полиграфиясы ААҚ, 2000. — 402 б. — 1000 таралым. — ISBN 5-7667-9037-6.
  2. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3

>